Nieuwe wegen voor de verwaarding van melk, mastitispreventie door genomica, verbetering van uiergezondheid door onder meer stalontwerp en het management in de droogstand, het waren de belangrijkste thema’s op het matitiscongres NMC 2017 waar nieuwe wetenschappelijke onderzoeksresultaten werden gepresenteerd.
Bijna 400 melkveehouders, adviseurs, wetenschappers, dierenartsen en mensen uit de zuivelindustrie bezochten eind januari de 56e editie van het National Mastitis Council (NMC) in St. Pete Beach (Florida). 20 procent van de deelnemers kwam van buiten de VS. De groep internationale deelnemers telde 21 nationaliteiten.
“De NMC-jaarvergadering is een podium voor het internationaal uitwisselen van informatie over melkkwaliteit, uiergezondheid en mastitispreventie, mastitisbehandeling en mastitiscontrole”, luidde de introductie van Mario Lopez. Lopez is de nieuwe NMC-voorzitter en werkzaam bij Delaval als technologisch manager op het gebied van melkkwaliteit en diergezondheid.
De discussies op de NMC 2017 omvatten de volgende thema’s:
- Meer mogelijkheden voor de verwaarding van melk
- Mastitispreventie door genomica
- Optimaliseren van de communicatie met de consument
- Betere uiergezondheid door onder meer stalontwerp en beter management in de droogstand
Meer dan enkel de witte motor
Kerst Stelwagen van het Nieuw-Zeelandse adviesbedrijf SciLactis haalde in zijn voordracht aan dat melk niet enkel als op zichzelf staand product te vermarkten is, maar ook als een ‘reservoir’ van grondstoffen. Door het ‘ontleden’ van rauwe melk tot de enkelvoudige bestanddelen ontstaan mogelijkheden voor het verwaarden van producten met een hogere meerwaarde. In het bijzonder is hier een rol weggelegd voor de bio-actieve substanties zoals immunoglobulinen, lactoferrine, enzymen, groeifactoren, et cetera. Deze ‘waardevolle stoffen’ komen in hoge concentraties voor in biest. Stelwagen ziet dan ook kans in het vermarkten van overtollige biest. Een liter biest kan 50 tot 100 USD (47 tot 95 euro) opbrengen.
Melkeiwitten tegen Parkinson
Ook melkeiwitten staan steeds meer in de belangstelling van de voedingsmiddelenindustrie. Temeer omdat wetenschappers onlangs aantoonden dat melkeiwitten de ziekte van Parkinson voorkomen, dan wel de symptomen verminderen. Wereldwijd ziet Stelwagen echter de meeste afzetkansen voor melkeiwitten in de sportvoeding. Kortgeleden is gebleken dat melk geschikter is voor rehydratie dan commerciële energiedrankjes zoals Powerrade (van Coca Cola). Aangaande de vetten noemt de Nieuw-Zeelandse adviseur CLA’s (geconjugeerde linolzuren) als bestanddelen die meer in de belangstelling staan. Dergelijke Omega-X zuren werden veel uit algen en andere plantaardige bronnen gehaald, maar de biobeschikbaarheid ervan in melk is veel hoger. Verder noemde Stelwagen nog meer melkbestanddelen die belangrijk, dan niet essentieel, zijn voor de fabricage van baby- en kindervoeding (onder andere lactoferrine). Vooral Azië is dankzij de snelgroeiende bevolking een belangrijke markt. In Nieuw-Zeeland wordt al geïnvesteerd in ondernemingen die de betreffende bestanddelen uit de melk kunnen halen.
Mastitispreventie door genomica
Meerdere wetenschappers wezen op het enorme potentieel van de genomica. Door de analyse van het genoom zijn al voor het lactatiebegin koeien op te sporen die hoogstwaarschijnlijk mastitis krijgen. Theoretisch is dat zelfs al bij embryo’s (omslachtig en duur) en bij pasgeboren kalveren (wel uitvoerbaar) vast te stellen. In tijden waarin het gebruik van antibiotica steeds verder aan banden wordt gelegd (in sommige landen zijn al geen reserveantibiotica meer toegelaten voor de behandeling van mastitis en/of het standaard gebruik van antibiotica bij droogzetten is niet toegestaan), zal deze wijze van mastitispreventie zeker een belangrijkere rol gaan spelen. Sommige experts vermoeden dan ook dat genotyperen van vrouwelijke kalveren al snel de standaard wordt.
Hygiëne: strooisel en microklimaat enorm belangrijk
Melkexpert Pam Ruegg en haar collega Nigel Cook (expert stalbouw en koecomfort) van de Universiteit Wisconsin wezen in hun voordracht nogmaals op het belang van de omgeving van de koe en de stalhygiëne voor de uiergezondheid. Ruegg pleitte voor een schonere stal met onder meer beter onderhoud van de ligboxen. Vooral risicokoeien (oudere, verse koeien die de melk nog altijd goed laten lopen) zouden in stallen moeten lopen die gegarandeerd comfortabel zijn. Het strooisel moet van eerste kwaliteit zijn en minimaal 80 procent drogestof bevatten.
Ook Nigel Cook wees nog eens op het belang van ruim gedimensioneerde ligboxen. Als koeien vrezen dat ze geen geschikte ligbox kunnen vinden, blijven ze langer staan voor ze gaan liggen of langer liggen voor ze opstaan. Dat heeft ook zeker invloed op de ziektedruk. Even belangrijk is een optimaal microklimaat . Omdat zich rondom de kop van de koe warme, vochtige ademlucht verzamelt, vinden ziekteverwekkers er prettige groeiomstandigheden. Aanbevolen is dan ook juist daar de luchtbeweging en luchtkwaliteit te meten en desnoods met ventilators of zelfs slangbeluchting te zorgen voor droge lucht, in zomer en winter.
Actuele onderzoeksresultaten
In de ‘researchsessie’ op het NMC presenteerden jonge wetenschappers de belangrijkste resultaten van hun onlangs afgesloten onderzoeken. Een kleine selectie:
- Aan de universiteit Kopenhagen (DK) werd nagegaan waardoor op robotbedrijven het aantal Streptococcus Agalactiae-infecties toeneemt. Uit het onderzoek bleek dat bij robots die met borstels de spenen reinigen, de desinfectie na het melken van een geïnfecteerde koe, niet toereikend was om de ziekteverwekkers te doden. Vaak bevonden zich drie melkingen later nog ziekteverwekkers in de borstels, de melkarm en de melkbeker. Ook een desinfectie met stoom doodde de ziekteverwekkers niet.
- In het zuidoosten van de VS werden melkveehouders met een hoog tankmelkcelgetal bevraagd over hoe zij denken het probleem op te lossen. Daaruit bleek, dat als het celgetal in de melk toeneemt, de melkveehouders eerder bereid zijn dure geneesmiddelen (antibiotica) in te zetten, maar minder in preventie investeren.
- In Nederland werden twee verschillende managementstrategieën in de droogstand met elkaar vergeleken: Doormelken of 30 dagen droogzetten zonder antibiotica. Uiteindelijk was er tussen beide groepen geen verschil in celgetal. Vanuit het oogpunt uiergezondheid kan doormelken dus niet worden aanbevolen.
Antibiotica uitsparen
Het onderwerp antibiotica uitsparen werd volop bediscussieerd op het NMC. In een onderzoek aan de universiteit Minnesota werd met selectief droogzetten 48 procent antibiotica uitgespaard. In het onderzoek werd de melk voor het droogzetten van alle koeien met een sneltest getest op de aanwezigheid van ziekteverwekkers. Alleen als kiemgroei zichtbaar was op de testplaten, werd het betreffende kwartier met antibiotica drooggezet met aanvullend een speen sealer. Werden er geen ziekteverwekkers aangetroffen, dan werd enkel de speen sealer gebruikt.
Ook bij hoge productie zonder antibiotica
Ook aan de universiteit Cornell in Ithaca (USA) lopen studies met het doel het gebruik van antibiotische droogzetters te reduceren. Zoals Daryl Nydam berichtte op het congres, laten zelfs extreem hoogproductieve koeien (40 kg melk) zich droogzetten met enkel een speen sealer en zonder antibiotische bescherming mits ze een gezonde stofwisseling en een gezond uier hebben. Het risico op een infectie valt vervolgens gering hoger uit, maar er kan dus antibiotica uitgespaard worden. Belangrijk: Dit geldt enkel voor koeien die in de voorgaande lactatie geen ketose of uierontsteking hadden.
