Kuilvoer opslaan in torensilo’s is een dure aangelegenheid. Het is een opslagmethode die eisen stelt. Dan nog kan de investering in deze torens een interessante zijn.
Bij de hoofdfoto: Torensilo’s worden gevuld met een werpblazer. Meestal worden ze daarmee ook geleegd. De bovenlosser loopt over het oppervlak van het voer in de silo om voer los te werken en met de zuiger wordt het afgezogen en naar een bunker of automatisch voersysteem getransporteerd. Foto: Hans-Joachim Püttker
In de jaren zestig waren torensilo’s een trend. Daarna werd het gebruik van torensilo’s verruild voor sleufsilo’s. Dat gold echter niet voor elke torensilo. Zeker in de VS, Canada, Oostenrijk en Zwitserland sieren of ontsieren ze nog de vergezichten. Sinds enkele jaren lijkt de trend weer enigszins te herleven. Waarom is dat? De wezenlijke oorzaken voor meer animo voor torensilo’s zijn:
- Automatisch voeren: de combinatie met torensilo’s maakt een hogere mate van arbeidstijdbesparing door automatisering van het voeren mogelijk.
- Omgeving: torensilo’s ontnemen minder van het bouwblok dan rijkuilen of sleufsilo’s. De perssappen raken niet vermengd met hemelwater dat afstroomt naar het oppervlaktewater. Afspoeling en verliezen tegengaan is dus makkelijker. Tot slot zijn voor het luchtdicht afdekken van het voer geen extra materialen zoals folie nodig. Daardoor resteert ook geen afval als de silo leeg is.
Kosten zijn relatief
De investeringskosten voor de bouw van torensilo’s liggen hoger. Het kostenvoordeel van sleufsilo’s is echter kleiner geworden doordat steeds scherpere eisen worden gesteld aan de waterafvoer en perssapopvang bij sleufsilocomplexen. Het bouwen van sleufsilo’s kost tussen 50 en 60 euro per kubieke meter siloruimte bij een gemiddelde silohoogte van 2,5 meter, zo rekent Alfons Fübbeker van LWK Nedersaksen voor. Daarbij inbegrepen zijn de bouwkosten van 110 euro per vierkante meter inclusief grondwerk, onderbouw, gescheiden oppervlaktewater- en perssapopvang, asfaltvloer en silowanden. De kosten variëren uiteraard per situatie.
Voor de nieuwbouw van een torensilo van Harvestore van geëmailleerd staal met 1.000 kuub inhoud, rekent Hans-Joachim Püttker (Henze-Harvestore GmbH) 125 euro per kubieke meter inhoud inclusief fundering, montage en perssapopvang. Als het silovolume groter wordt, wordt de prijs per kubieke meter scherper.
Denken op lange termijn
Meer bepalend dan de investeringskosten zijn de inrichting van het bedrijf en de lopende kosten om het werk gedaan te krijgen, voor de voertechniek en verbruiksmateriaal. Het aangename van torensilo’s is dat je na het inkuilen bijna geen werk meer hebt met het luchtdicht afdekken. Tel daar een automatisch voersysteem bij op en je hebt nauwelijks nog werk met het voeren. Een automatisch voersysteem met voorraadboxen behaalt zo’n grote arbeidsbesparing bij lange na niet en ook werken met zowel toren- als sleufsilo’s en conventioneel voeren zorgt lang niet voor zo’n grote arbeidstijdbesparing. Melkveebedrijven die automatisch willen voeren en enige affiniteit met techniek hebben en toch moeten investeren in de ruwvoeropslag, zouden zich op z’n minst moeten verdiepen in het opslaan van voer in torensilo’s.
Starten met torensilo’s
Martin Detzlhofer werkt met zijn ouders aan de vergroting van het familiebedrijf van 50 naar 300 melkkoeien. Vanwege arbeidstechnische redenen zetten ze in op een hoge mate van automatisering en een automatisch voersysteem in combinatie met torensilo’s. Op dit moment bouwen ze vier staalbetonnen torensilo’s (Wolf-System GmbH) met bovenlossers. Ze bouwen er twee met een doorsnede van 9 meter en twee van 8 meter. Ze worden 23 meter hoog. In hun afwegingen voor het voersysteem met torensilo’s hebben ze offertes van verschillende betonnen en metalen torensilo’s vergeleken, maar ook gerekend aan een sleufsilocomplex met zelfrijdende voermengwagen en een parttime medewerker. “Het kostenvoordeel bij de investering in het conventionele systeem is na tien jaar weer uitgevlakt”, zegt Detzlhofer.
Over de voor- en nadelen van vochthoudend ruwvoer in torensilo’s hebben de Detzlhofer’s zich laten informeren door bedrijven over de hele wereld. Een argument voor torensilo’s is voor hen de voerkwaliteit, omdat ze zelf luzerne verbouwen. In een torensilo is in principe een betere verdichting haalbaar. Met betrekking tot de capaciteit van de inkuiltrein hebben ze geen bedenkingen. De werpblazer en vulcapaciteit worden afgestemd op de inkuilcapaciteit.
Een nadeel is dat niet meerdere snedes tegelijk gevoerd kunnen worden. Voor de toekomstige rantsoensamenstelling willen ze straks elke maand ruwvoermonsters nemen tot 4 meter diep. Per snede verwachten ze de silo’s met zo’n 12 meter te vullen. Klaus Beerhalter uit Ostwürttemberg (D) is met torensilo’s groot geworden. De techniek beheerst hij perfect. Voor zijn 90 melkkoeien met een gemiddelde productie van 13.476 kg heeft hij vijf torensilo’s.
Twee van hout van elk 250 kuub voor korrelmais en drie voor ruwvoer. Een van 700 kuub en een van 1.300 kuub voor gras en een van 2.600 kuub voor snijmais. De silo’s staan op een oppervlak van circa 300 vierkante meter. Het voer wordt met een bovenfrees (Taurus) uit de silo’s geladen. De frees wordt aangestuurd door het automatische voersysteem. Afhankelijk van de diergroep, worden de dieren op het bedrijf drie tot acht keer per dag gevoerd. De torensilo’s betekenen voor Beerhalter en zijn vrouw Lisa vooral tijdwinst. “We streven na op jaarbasis slechts een uur per maand bezig te zijn met het voeren”, licht hij toe.
- Om te zorgen dat de bovenlosser gelijkmatig vult, worden drie ruwvoersilo’s gebruikt.
- Alle ruwvoer hakselen ze op 17 millimeter. Dan werkt de frees betrouwbaar. Gras wordt met een kneuzer gemaaid, dat voorkomt dat de werpblazer verstopt raakt bij het vullen van de silo’s.
- De blazer wordt met 280 pk aangedreven. De aanvoer van het voer wordt geregeld met een vulstation met kettingbodem. Deze combinatie verstouwt ongeveer 400 kuub ruwvoer per uur.
- De verdichting vindt plaats door het eigen gewicht van het voer. De afsluiting van lucht zorgt voor de fermentatie. De gassen die vrijkomen bij de fermentatie kunnen niet ontsnappen. Dat maakt het mogelijk een lagere voersnelheid te hanteren: 5 cm per dag bij ruwvoer en 3 cm bij korrelmais. Wel wordt altijd inkuilmiddel gebruikt.
Friederich Fösges melkt in de Eiffel 70 koeien. Al meer dan dertig jaar gebruikt hij twee torensilo’s met een doorsnede van 6,30 meter. De ene heeft een inhoud van 530 kuub, de andere van 450 kuub. De eerste en tweede snede gras gaan erin. De rest wordt in wikkelbalen geperst. Vanuit de bovenlosser wordt het voer eenmaal per dag uit de torensilo geblazen en met een shovel naar de voergang gebracht en daar verdeeld. De smalle en lage voergang was een van de belangrijkste redenen om te kiezen voor torensilo’s. Dat hij vandaag de dag weer voor torensilo’s zou kiezen als hij zijn bedrijf zou uitbreiden, is vooral te danken aan de goede kwaliteit waarmee het voer uit de silo’s komt.
Hoe functioneert het goed:
- Een bepalende factor is de voersnelheid en daarmee de doorsnede van de torensilo. “De doorsnede moet bij het aantal koeien passen”, verklaart Fösges.
- Bovendien heeft de oogst invloed. Des te droger het voer, des te makkelijker is het in en uit de silo te krijgen is. Fösges streeft daarom naar 50 tot 60 procent drogestof. Des te jonger het gras, des te droger het de silo in moet. Daardoor is een langere oogstperiode met warm en droog weer nodig. Dat valt niet altijd mee. Een beperkende factor is de capaciteit bij de oogst. Als alles vlot verloopt, brengt Fösges met eigen materiaal 25 hectare per dag binnen.
Tekst: Katrin Hilbk-Kortenbruck, Katrin Berkemeier
