De meeste melkveebedrijven in Canada hebben hun koeien nog op de grup staan. Politieke druk op omschakelen naar stallen waarin koeien vrij kunnen bewegen is er nauwelijks. Toch bouwen steeds meer melkveehouders nieuwe stallen.
In Canada hebben veel melkveehouders grustallen, vaak gecombineerd met weidegang in de zomer. Politieke druk of kritiek uit de maatschappij is er amper. Jack Rodenburg was meer dan 30 jaar stalbouwadviseur in dienst van de staat. Nu adviseert het robotbedrijven. In een interview deelt hij zijn ervaringen met het verbouwen van grupstallen.
Elite: Hoeveel bedrijven met grupstallen zijn er op dit moment in Canada?
Rodenburg: In totaal telt Canada nog zo’n 10.000 melkveebedrijven. Ongeveer 70 procent van de bedrijven houdt de koeien aangebonden, de rest heeft loopstallen met AMS of melkstal. De gemiddelde bedrijfsgrootte is 98 melkkoeien. De getallen veranderen gestaag. Elk jaar daalt het aantal grupstallen met twee tot drie procent.
Elite: Waardoor daalt het aantal bedrijven met grupstal?
Rodenburg: Meestal kiezen bedrijven voor een ander huisvestingssysteem als bedrijfsovername aanstaande is. Ouders zijn voor de overdracht vaak afwachtend en investeren weinig. Als zich dan een kind voor de overname aandraagt, wordt vaker voor een nieuwe vrijloopstal gekozen dan voor verbouwen van de grupstal. De jonge generatie heeft immers andere eisen als het gaat om de arbeidsbelasting. Ze willen niet veel tijd bezig zijn met melken en meer vrije tijd. Ze kiezen zodoende vaak voor melkrobots. Inmiddels bestaat er zelfs een automatische melksysteem voor koeien die op de grup staan. Zowel de maatschappij als de regering oefent hier geen druk uit op het uitfaseren van aanbinden van koeien, zoals in Europa wel gebeurt.
In deze video zie je hoe het AMS voor grupstallen werkt.
Elite: Wat zijn de meest gemaakte fouten die u ziet bij het verbouwen van oude grupstallen?
Rodenburg: De meeste grupstallen hebben lage gevels en veel staanders. Deze stallen verbouwen tot vrijloopstal, is lastig en meestal niet lonend. Daarom wordt ook vaak voor een nieuwe stal gekozen. Ik denk dat het gevaar erin schuilt dat bedrijven teveel geld steken in nieuwe gebouwen, zonder voldoende cashflow te bereiken om schulden af te lossen. Bovendien neigen veehouders ertoe groter dan noodzakelijk te bouwen. Iets kleiner bouwen en plannen voor uitbreiding in de la leggen, is echter goed genoeg.
Nog beter is eerst alles uit de oude stal te halen wat erin zit, voor je een nieuwe zet. Als je met een goed gemanagede veestapel een nieuwe stal betrekt, maakt de winst vaak een grote sprong naar boven, in het beste geval genoeg om de investering af te betalen. Wat ik zie is dat de meest succesvolle melkveehouders vaak degenen zijn die in de oude stal het hardst hebben gewerkt aan hoge producties.
Elite: Wat mogen melkveehouders bij verbouwen niet vergeten?
Rodenburg: Veel melkveehouders vergeten een goede behandelingsstand mee te nemen in het ontwerp. In de grupstal hadden ze die niet nodig, een koe kan er immers op haar eigen plek worden behandeld of geïnsemineerd. In een vrijloopstal heb je wel een plek nodig waar je koeien veilig kunt vastzetten. Mijn advies: Investeer in een goed vastzetvoerhek, behandelstands en selectie-eenheden.
Als een koppel overstapt van grupstal naar loopstal, zie ik vaak meer klauwproblemen. Koeien die gewend zijn het hele jaar vast te staan, moeten er aan wennen de hele dag op beton te lopen. Bij nieuw beton moet erop worden gelet dat de oppervlakken niet te ruw zijn. Canadese melkveehouders behandelen nieuwe betonvloeren vaak met lijnzaadolie om het risico op kreupelheden te reduceren. Voordat de koeien overgaan naar de nieuwe loopstal, doet men er goed aan de klauwen iets langer te laten groeien, zodat ze meer hoorn hebben voor de slijtage door het beton.
Elite: Waaraan moeten melkveehouders vij verbouwen denken?
Rodenburg: Als de veestapel groeit met het oog op een aanstaande verbouwing, wordt de individuele diermonitoring lastiger. De voeding kan echter tot een probleem leiden. Op de grup is heel makkelijk te zien of een koe wel of niet haar over opneemt. In een loopstal kun je dat niet bij een individuele koe waarnemen. Sensoren met herkauwmonitoring kan hierin uitkomst bieden. Met sensoren hangt de diermonitoring echter ook van data af die de bedrijfsleider moet uitlezen en analyseren. Hetzelfde probleem geldt voor een groeiende veestapel.
Elite: Wat is uw tip voor melkveehouders die graag willen verbouwen?
Rodenburg: Ik adviseer eenvoudige en betaalbare verbouwingen. Bouw bijvoorbeeld een eenvoudige stal met tien vierkante meter ingestrooid ligoppervlak per koe, een voerhek met 75 cm voerhekbreedte per koe aan een vier meter brede, afschuifbare loopvloer. Voor het melken kan de oude grupstal in gebruik blijven, zo waarborg je lage kosten en meer dierwelzijn. Als je de mogelijkheid tot groeien hebt, moet je dat doen. Als je afscheid neemt van de grupstal, kan de productiviteit worden verhoogd. Daarvoor adviseer ik ligboxen, TMR en automatisch melken. Dan heb je met 60 melkkoeien in een ligboxenstal net zoveel werk als met 20 koeien op de grup.
Tekst: Sophie Hünnies – Foto’s: Jack Rodenburg
