Als volle melk voor de kalveren wordt aangezuurd, blijft de kwaliteit langer stabiel. Dat is vooral bij oplopende temperaturen in het voorjaar en de zomer belangrijk.
Bij het ad libitum verstrekken van melk, beschikken kalveren de hele dag over melk of melkvervanger in speenemmers en kunnen ze onbeperkt drinken. Bij volle melk is er op warme voorjaarsdagen en in de zomer kans op bederf. Een oplossing daarvoor is de melk aanzuren. Daardoor blijft de kwaliteit van de melk de hele dag stabiel. Bovendien verbetert het aanzuren de verteerbaarheid, omdat de melk door toevoeging van zuur als het ware is ‘voorverteerd’. Daardoor kunnen de kalveren de melk beter opnemen.
Een andere voordeel: door het aanzuren, dus het verlagen van de pH-waarde van de melk, gedijen diarreeverwekkers zoals E. coli minder goed en vermeerderen zich minder. Zodoende is voeren van aangezuurde volle melk ook een goede optie voor bedrijven met diarreeproblemen. Of aanzuren van de volle melk noodzakelijk is, is bedrijfsafhankelijk. Aanbevelenswaardig is aanzuren als:
- De temperaturen hoog zijn.
- Er hygiëneproblemen zijn.
Organische zuren of kant-en-klare toevoegmiddelen
Het aanzuren van melk kan middels de toevoeging van organische zuren. Bijvoorbeeld mierenzuur, citroenzuur of propionzuur, maar er zijn ook kant-en-klare toevoegmiddelen om de melk aan te zuren.
Voorzichtig: als de kalveren melk met organische zuren krijgen (bijvoorbeeld mierenzuur), worden deze zuren officieel gezien als voertoevoegingsmiddelen en vallen daarmee onder de regelgeving voor voertoevoegingen.
De meeste kant-en-klare zuurmengsels om melk aan te zuren bestaan uit meerdere componenten. Ze worden gezien als voedermiddel. Wet- en regelgevingstechnisch zijn hier geen bijzonderheden te verwachten.
pH-waarde controleren
Kalveren kunnen vanaf de tweede levensdag met aangezuurde volle melk worden gevoerd. Om de kalveren aan het aanzuren te laten wennen, is het aan te raden de dosering over twee dagen langzaam op te bouwen. Bij aanzuren kunnen de volgende stappen worden gevolgd:
- De benodigde hoeveelheid melk na het melken in de melkemmers of melktaxi doseren.
- De benodigde hoeveelheid aanzuurmiddel met een maatbeker precies afmeten en in een kleine hoeveelheid melk van 15 graden Celsius mengen. Belangrijk is bij de dosering de aanbevelingen van de fabrikant op te volgen. Afhankelijk van het product kan de dosering verschillen.
Let op: draag bij het doseren van zuur een veiligheidsbril en handschoenen, want de zuren zijn zeer bijtend. - Aansluitend het gemaakte voormengsel met de melk in de emmers of melktaxi mengen. Zo begint de melk niet te sterk te vlokken en is de menging het best.
- Na het mengen altijd de pH controleren om te voorkomen dat de dosering te sterk is. De pH-waarde van de te voeren melk moet 5,5 of hoger zijn. Bij deze waarde is de bacteriegroei beperkt, maar smaakt de melk de kalveren nog. Ligt de pH-waarde lager, dan is de melk te zuur en neemt de acceptatie van de kalveren af. Om de waarde te meten is een digitale pH-meter het geschiktst. Deze is aanzienlijk nauwkeuriger dan teststroken, maar moet wel met regelmaat opnieuw gekalibreerd worden. De nauwkeurigheid van digitale pH-meters neemt namelijk snel af.
- Ligt de pH-waarde boven 5,5, dan kan de melk lauwwarm of koud aan de kalveren worden gevoerd.
Ondanks de verbeterde stabiliteit is ook aangezuurde melk geen wondermiddel. Dagelijks controleren van de speen- of melkemmers mag niet worden nagelaten. Bij voorkeur worden de emmers en spenen dagelijks gereinigd om het ontstaan van biofilms te voorkomen. Daarvoor is zuiver waswater essentieel, net als goed laten drogen en desinfecteren van de emmer. Optimaal is bovendien als elk kalf gedurende de hele melkfase een eigen emmer heeft.
Is de kwaliteit van de volle melk die gevoerd wordt goed, dan is aanzuren niet altijd een noodzaak. Ook biest en melkvervanger hoeven niet te worden aangezuurd.
Tekst: Sophie Hünnies
