Door de ruime beschikbaarheid van ruwvoer, relatief lage milieudruk en een sterke binnenlandse vraag die momenteel niet door lokale productie wordt gedekt, kan de Roemeense zuivelsector met optimisme vooruitkijken. Investeringen zijn echter noodzakelijk.
De gemiddelde melkproductie van melkkoeien in Roemenie ligt onder het EU-gemiddelde. De productiestructuur is versnipperd in het grote land. Aan de ene kant zijn er veel kleine bedrijven, aan de andere kant een beperkt aantal grootschalige bedrijven.
Onder het EU-gemiddelde: de rol van genetica
De productiviteit van melkveebedrijven in Roemenië lag volgens Eurostat in 2024 35 procent lager dan het Europese gemiddelde. Een van de oorzaken is het onvoldoende gebruik van hoogwaardig genetisch materiaal. Op veel bedrijven blijft de melkproductie steken op 4.500 liter per koe per jaar, terwijl deze in West-Europa ruim boven de 8.000 liter uitkomt.
De kosten voor genetische verbetering wegen niet op tegen de baten. Die baten bestaan uit hogere melkproductie én minder gezondheidsproblemen. Bedrijven die investeren in moderne genetica rapporteren gemiddeld een productiestijging van 20 procent en een daling van de dierenartskosten met 15 procent.
In Roemenië lijkt slechts 18 procent van de melkveebedrijven toegang te hebben tot genetische verbeterprogramma’s, aldus ANZ (de nationale instantie voor veeverbetering). Gebrek aan informatie en soms ook aan kapitaal zijn de belangrijkste knelpunten. Toch bevat het Nationale Strategische Programma (NSP) voor 2023 tot en met 2027 ondersteuning voor genetische verbetering, wat het moderniseringsproces kan versnellen.
Experts schatten dat Roemenië met een nationaal verbeterprogramma het verschil met het Europese gemiddelde tot 2030 met 10 à 15 procent kan verkleinen. Investeren in genetica is geen optie, maar een voorwaarde om te kunnen overleven op de melkmarkt.
Duurzaamheid: de druk van de Europese Green Deal
Melkveebedrijven in Roemenië staan voor een nieuwe strategische uitdaging: zich aanpassen aan de doelstellingen van de Europese Green Deal en de strategie ‘van boer tot bord’-strategie. Volgens cijfers van de Europese Commissie is de veehouderij verantwoordelijk voor circa 11 procent van de totale broeikasgasemissies in de EU. Melkveehouderijen worden direct geraakt door nieuwe regelgeving rond methaanreductie en duurzaam gebruik van hulpbronnen.
Hoewel de gemiddelde melkproductie in Roemenië lager ligt dan het EU-gemiddelde, zijn de emissies per geproduceerde eenheid juist vaak hoger, precies vanwege die lage efficiëntie.
De implementatie van verduurzaming – zoals biogasinstallaties, mestverwerking of methaanreducerende voederadditieven – staat in Roemenië nog in de kinderschoenen. Volgens deskundigen vormen de kosten een grote barrière, met name voor kleinere bedrijven. Toch kunnen dit ook redenen zijn om samen te werken – al is dat momenteel nog een traag en moeizaam proces.
Experts verwachten dat Roemeense bedrijven die tegen 2030 groene technologieën adopteren, niet alleen een concurrentievoordeel kunnen behalen, maar ook extra inkomsten kunnen genereren via koolstofcertificaten.
Bron: Agroberichten Buitenland
Afbeelding: David Rock Design via Pixabay
