De schalmtest (California Mastitis Test (CMT)) levert al na enkele seconden een schatting van het celgetal van de melk van een individuele koe, direct in de melkstal of op een andere behandelplek. Hoe je op de juiste manier te werk gaat en het celgetal correct inschat.
Ook als de melk er ogenschijnlijk onveranderd uitziet, kan het celgetal verhoogd zijn en er sprake zijn van subklinische mastitis. Voor het droogzetten en na het afkalven levert de CMT-test snel een testresultaat op. Als de consistentie van het mengsel in de testschalen afwijkt, is het resultaat positief. Des te gelachtiger het mengsel in de schalen wordt, des te hoger het geschatte celgetal is.
Zo werkt de schalmtest
De CMT-test is een hulpmiddel dat dient om het celgetal, ofwel de leukocyten (ontstekingscellen) in een melkmonster te schatten. De vloeistof bevat tenside die de celwanden van de ontstekingscellen vernietigen en de celkernbestanddelen blootleggen. Deze verklonteren en worden als slierten/gel zichtbaar. Des te heftiger de ontsteking, des te stroperiger wordt het melk-testvloeistof-mengsel.
Melken op de testplaten.
Uit elk kwartier worden na het voormelken enkele stralen melk in de testplaten van de schaal gemolken. Doe dit voorzichtig, zodat de melk uit het ene kwartier nooit in de testplaat van een ander kwartier komt. Om altijd het juiste testresultaat aan het juiste kwartier te kunnen toewijzen, moet de testplaat altijd op dezelfde manier onder de koe gehouden worden. Bijvoorbeeld in de zij-aan-zij-melkstal de steel van de testplaat altijd naar de melker toe houden. Het beste is de testplaat te beschrijven met de afkortingen LV, RV, LA en RA.
De overtollige melk weggieten tot de markering voor twee milliliter.
In de tweede stap moet de overtollige melk in de testschalen worden afgegoten door de schaal langzaam te kiepen. Laat de melk weglopen tot de markering (= 2 milliliter). Ook hierbij moet voorzichtig te werk worden gegaan, om te voorkomen dat de melk uit meerdere schalen met elkaar mengt.
Gelijke hoeveelheid testvloeistof aan de melk op de testplaten toevoegen.
Na het afgieten van de overtollige melk wordt aan elke plaat evenveel testvloeistof toegevoegd. De hoeveelheid melk en testvloeistof in elke schaal moeten zo gelijkmatig mogelijk zijn.
Melk en testvloeistof mengen.
Door langzaam kruislings bewegen van de horizontaal gehouden testschaal, wordt de inhoud van elke schaal zorgvuldig gemengd. Al tijdens dit mengen moet de inhoud van de testschalen in de gaten worden gehouden. Voor het aflezen van de resultaten is in het bijzonder de vergelijking van de voer schalen met elkaar belangrijk. Zijn er verschillen zichtbaar tussen de vier schalen, dan wijst dat op subklinische mastitis.
Resultaat en interpretatie van de CMT-test
| Consistentie | Geschatte celgetalverhoging |
| Het mengsel vloeit onveranderd. Er zijn geen zichtbare veranderingen | Het testresultaat is negatief (-), het celgetal is lager dan 100.000 |
| Het mengsel vormt slierten die zichtbaar zijn bij beweging | Het testresultaat is zwak positief (+), het celgetal ligt tussen 100.000 en 400.000 |
| Het mengsel vormt duidelijk slierten en is slijmachtig en vloeit slechts traag | Het testresultaat is positief (++), het celgetal is circa 800.000 |
| Het mengsel is gelachtig en vloeit niet uit elkaar. Mogelijk ontstaan klonten | Het testresultaat is sterk positief (+++), het celgetal is hoger dan 1 miljoen |
Tekst: Theresa Hagemann – Foto’s: Marion Weerda, Birte Ostermann-Palz
