Biologisch aanzuren van mest is technisch haalbaar, veilig en effectief. Het verlaagt de ammoniakemissie substantieel en biedt een praktisch alternatief voor veehouders die af willen van de risico’s van zwavelzuur. Zo blijkt uit een testcasus in een Groningse stal.
Een veelbelovende methode om de emissie van ammoniak te verlagen, is het aanzuren van mest. Een methode die al lang bekend is en in de aandacht staat. Zwavelzuur is een effectief maar gevaarlijk middel om mest aan te zuren. In een praktijkproef van Wageningen Livestock Research, uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, is onderzocht of biologisch aanzuren – met melkzuur en citroenzuur – een werkbaar, veilig en milieuvriendelijk alternatief is.
Melasse
De proef vond plaats in een gangbare melkveestal in Groningen. Er is gewerkt met een mobiele installatie die automatisch zuren toevoegde aan de mest in de kelder. De installatie regelde de dosering op basis van de gemeten pH en werkte grotendeels autonoom. Gedurende ongeveer tien maanden is de werking van het systeem gevolgd. Daarbij zijn de effecten op mest-pH en ammoniakemissie in beeld gebracht. Naast citroen- en melkzuur werd melasse aan de mest toegevoegd. Melasse levert suikers die de fermentatie van de mest stimuleren, waardoor melkzuurbacteriën actief worden en zelf zuur produceren. Dit natuurlijke fermentatieproces blijkt de stabiliteit van de lage pH te bevorderen. Hoewel het effect van melasse op zichzelf beperkt is, versterkt het de werking van de toegevoegde zuren.
Zuurgraad structureel lager
De pH van de mest daalde structureel onder de zes. Op dat punt wordt de omzetting van ammonium naar ammoniak sterk geremd. Op basis van metingen en modelberekeningen werd geconcludeerd dat de ammoniakemissie met ruim 50 procent afnam – een reductie die vergelijkbaar is met die van zwavelzuur. In tegenstelling tot dat laatste middel zijn melkzuur en citroenzuur echter veiliger in gebruik. Ze zijn minder bijtend, veroorzaken geen schadelijke dampen en zijn biologisch afbreekbaar.
Tijdens mengmomenten is geen verhoogde concentratie waterstofsulfide gemeten, wat wel een aandachtspunt is bij zure mest. De lage pH en het ontbreken van zwavel in de gebruikte middelen lijken hier positief op uit te werken.
Biologisch
Melkzuur en citroenzuur zijn in beginsel toegestaan binnen de biologische richtlijnen. Wel is het belangrijk dat de herkomst van de middelen in overeenstemming is met de biologische certificering. Hier ligt dus nog de taak voor de sector en voor de toezichthouders om duidelijke kaders te scheppen.
Uit deze proef bleek dat de methode goed inpasbaar is in bestaande stallen. Er waren geen bouwkundige aanpassingen nodig; de mobiele toevoeginstallatie kon eenvoudig worden geïntegreerd.
Aandachtspunten
De kosten van natuurlijke zuren liggen hoger dan die van zwavelzuur. Toepasbaarheid binnen biologische bedrijfsvoering en het lagere gebruisrisico wegen daar mogelijk tegen op. De methode is op dit moment niet erkend.
