Hittestress is niet alleen een probleem bij tropische temperaturen. Koeien reageren ook bij gematigd warme temperaturen al op hitte. Dat wordt als eerst zichtbaar in melkparameters die in de toekomst mogelijk dierindividueel gemeten kunnen worden.
Ook in een gematigd klimaat kunnen melkkoeien op de wei fysiologisch reageren op matige hitte. Dat blijkt uit een Zwitsers onderzoek waarin melkkoeien gedurende twee zomers werden gevolgd. Al bij een gemiddelde van 24 graden Celsius traden duidelijke veranderingen op in lichaamstemperatuur, hartslag en melkparameters.
Tijdens warme dagen bleek de vaginale temperatuur van de onderzoekskoeien in een schaduwloze wei op te lopen, vooral tussen tien uur in de ochtend en half drie in de middag. en 14:30 uur. De hartslag steeg met gemiddeld 12 procent en de bloedglucosespiegel met zeven procent, waarschijnlijk door stresshormonen. De melk bevatte 45 procent meer cortisol – een duidelijke stressindicator. Het gehalte natrium in melk daalde met negen procent, het gehalte kalium steeg licht. De aanwezigheid van de schildklierhormonen T4 en T3 daalde. Dat duidt op een rem op de stofwisseling om de warmteproductie te beperken. Deze veranderingen in parameters traden op zonder zichtbare gedragsveranderingen of productiedaling. Veranderingen in de melkcompositie kunnen dus dienen als vroege stressindicatoren.
Melkcortisol en de elektrolyten Na⁺ en K⁺ in melk kunnen dienen als meetbare, diergebonden parameters. Deze kunnen niet-invasief gemeten worden, bij voorkeur inline in de melkrobot. Dit zou in de toekomst kunnen helpen om kwetsbare dieren tijdig te herkennen.
Bron: Pontiggia, A., Münger, A., Ammer, S., et al. (2023). Short-term physiological responses to moderate heat stress in grazing dairy cows in temperate climate. Animal 17:100718. https://doi.org/10.1016/j.animal.2023.100718
