Actieve vitamine D tegen melkziekte

Injectie van actieve vitamine D, enkele uren na het afkalven, verbetert zowel de mineralenhuishouding als het immuunsysteem van de koe. Dat blijkt uit een experiment aan de universiteit van Florida (VS) waarin de werkzame dosis en het effect van toediening van deze vorm van vitamine D werd onderzocht.

Enkele uren na afkalven dienden de wetenschappers via injectie calcitriol (de actieve vorm van vitamine D) toe via een injectie. Het doel van de studie was om te bepalen wat de werkzame dosis is en om te meten wat de invloed op de mineralenhuishouding en het immuunsysteem is. Binnen het onderzoek werden twee experimenten gedaan.

Experiment 1

In het eerste experiment kreeg een koppel droogstaande koeien een aangezuurd rantsoen. De koeien kregen kregen verschillende doses (200 en 300 μg) calcitriol (actieve vitamine D) om te kunnen bepalen welke dosis nodig is om de calciumplasmaspiegel te beïnvloeden. Een dosis van 300 μg kon de calciumspiegel drie uur lang stabiel houden.

Experiment 2

In het tweede experiment kregen 25 meerkalfskoeien 300 μg calcitriol. De controlegroep met ook 25 koeien kreeg een placebo. Vóór en na de injectie werd bloed afgenomen en onderzocht op de volgende parameters:

Ca, Mg en P.
Urine werd in de eerste zeven dagen op calciumuitscheiding gecontroleerd.
De functie van de neutrofiele granulocyten (afweercellen) werd in de eerste week onderzocht.

De calciumplasmaspiegel verhoogde al binnen 12 uur van 51 tot 427 μg/ml en hield vijf dagen lang stand. Vervolgens daalde de het langzaam. Verder leidde de injectie tot hogere calcium-, fosfor- en magnesiumwaarden in het bloed. De calciumuitscheiding met de urine ging duidelijk omhoog en dat wijst op een goede mobilisatie van calcium uit de darmen en botten. Het gehalte aan neutrofiele granulocyten in het bloed ging precies evenveel omhoog als de activiteit van de ontstekingscellen (fagocytose). Dit effect hield ongeveer drie dagen aan en daalde daarna langzaam zonder dat de prevalentie van subklinische melkziekte hoger werd. Nog onduidelijk is welke dosis de juiste is om de eventuele bijwerking van verkalking van zachte weefsels te voorkomen.

Op juiste moment toedienen

De injectie van calcitriol één week vóór het afkalven behoort dus tot de mogelijkheden voor melkziektepreventie. Hierdoor neemt de vorming van bijschildklierhormoon toe en dat heeft weer een positief effect op de calciumvoorziening in het bloed van de koe. Dit effect treedt alleen op als het preparaat exact één week voor afkalven wordt toegediend. Anders werkt het niet. Als te vroeg wordt geïnjecteerd kan het risico van melkziekte zelfs toenemen. Een tweede injectie is niet aanbevolen, omdat de weke delen, zoals nieren en bloedvaten, door de sterke mobilisatie van calcium kunnen verkalken. Voldoende kennis van diergeneeskunde is dus onontbeerlijk bij het toedienen van vitamine D. De door de wetenschappers onderzochte actieve variant (calcitriol) lijkt een beter controleerbaar effect te hebben.

Geen toegelaten diergeneesmiddel met calcitriol

Belangrijk: Tot nu toe is er overigens geen toegelaten diergeneesmiddel dat calcitriol bevat. Ook in Nederland is vitamine D voor injecties alleen in de passieve vorm verkrijgbaar (cholecalciferol). Aan deze vorm ontbreken als het ware twee chemische reacties.