Ze kalven allemaal tegelijk…

De afkalfbox nog niet leeg, en eigenlijk moeten de volgende drie koeien er alweer in. Dat levert stress op. Voor de veehouder, maar ook zeker voor de koe. Hoe verdeel je afkalvingen gelijkmatig?

Een afkalfpiek heeft gevolgen die je op korte en lange termijn nog onder ogen kunt komen:

1. Is de afkalfbox of afkalfafdeling te vol, dan betekent het stress voor de afkalvende dieren. Een verhoogde ziektedruk en uiteindelijk minder melkproductie, zijn het gevolg.
2. Staan de afkalfboxen leeg, dan wordt de afdeling inefficiënt benut en dat kost ook geld.
3. Wisselt de bezetting van de afkalfbox sterk door het jaar heen, dan is het gevolg levering van onregelmatige volumes melk. Dat is tegen de wens van de zuivelondernemingen in. Deze vragen een zo gelijkmatig mogelijke levering door het jaar heen om de fabriekscapaciteit zo optimaal mogelijk te benutten.

Afkalfpieken zijn op de volgende manieren te vermijden:

Lacterende koeien aankopen

Worden er vaker koeien aangekocht, dan is het aankopen van koeien in verschillende lactatiestadia een oplossing om latere afkalfpieken te voorkomen of te corrigeren. Dan is het bij de aankoop van belang de drachtstatussen van de dieren in het koppel helder in kaart te hebben. Als in een kleinere koppel bijvoorbeeld één koe niet drachtig wil worden, resulteert dat in een ‘afkalfgat’ later in het jaar. Daarop kun je dus inspelen met het aankopen van een drachtige koe. Net afgekalfde koeien kun je kopen op het moment dat op het eigen bedrijf weinig koeien kalven, dan zal er immers ook geen inseminatiepiek ontstaan.

Het aankopen van drachtige koeien die al verder in lactatie zijn, past juist bij momenten waarop wel veel koeien afkalven. Ook deze dieren kalveren voorlopig niet en ook zo blijft het melkvolume constant.

Bij de aankoop van dieren is het absoluut zaak te letten op de gezondheidsstatus. Het beste is om al voor de aankoop opdracht te geven om de dieren te  testen op Staphylococcus aureus, Prototheken, Mycoplasma en Streptococcus agalactie. Komen vaarzen echter toch zonder te zijn getest op het bedrijf, neem dan nog op de veewagen een CMT-test af zodat je een melkmonster hebt om te laten onderzoeken op  ziekteverwekkers. Zolang er geen testresultaten zijn, kun je deze dieren apart blijven melken. Sluit vooraf met de veehandelaar kort dat hij dieren terugneemt als ze positief testen. Zorg er tevens voor dat je de garantie hebt dat de aangekochte dieren uit een koppel komen dat vrij is van ziekten als BVD en IBR. Ook de toestand van de klauwen van de dieren is belangrijk. Het kan voorkomen dat je Mortellaro binnensleept.

Enkele koeien later insemineren

Bij sommige koeien is het goed mogelijk de lactatie te verlengen door later te insemineren. Het gaat dan om de hoogproductieve dieren, ook gezien deze na de afkalving een hogere NEB hebben. Insemineren leidt dan vaak niet tot dracht omdat het energietekort ook de functies van de eierstokken negatief beïnvloedt. Let wel op bij koeien met lagere producties, een langere lactatie leidt bij deze dieren vaak tot vervetting.

Bij gaten in het afkalfritme (en ook als dat niet het geval is) kunnen hormoonprogramma’s helpen om de afkalvingen beter te spreiden. Met een synchronisatieprogramma worden koeien tijdsgebonden geïnsemineerd. Dit soort programma’s werken enkel als dierindividueel en met grote nauwkeurigheid te werk wordt gegaan. Embryotransplantaties kunnen op dezelfde manier beter gespreide afkalvingen in de hand werken.

Lagere conception rate door hittestress

Als koeien in de zomer last hebben van hittestress worden ze minder makkelijk dragend. Oorzaak is dat ze bij hoge temperaturen minder voer opnemen om te voorkomen dat de lichaamstemperatuur verder stijgt. Dan zakt behalve de productie ook de kans op een inseminatie. Wie geen maatregelen neemt tegen hittestress, is de afkalvingen ‘op een hoop’ aan het duwen. Hittestress vermijden dus. Let in de zomer op de koeien: ademen ze sneller, stijgt het celgetal met grote stappen en daalt de productie? Dan zal het aantal geslaagde inseminaties ook dalen. Zorg voor ventilatoren en luchtbeweging in de stal. Ook met gordijnen en waterverneveling is veel te bereiken.

Hoeveel plek nodig voor afkalven en droge koeien?

Professor Nigel Cook van de universiteit van Madison (Wisconsin) adviseert het aantal nodige dierplaatsen aan de hand van eenvoudige formules te berekenen (tabel 1):  voor bijvoorbeeld de kalverhuisvesting zou je als volgt moeten rekenen:
Neem het aantal melkkoeien en deel dat door 365 dagen. De uitkomst is het aantal afkalvingen per dag. Vermenigvuldig het aantal afkalvingen per dag met de verblijfstijd. Als de koeien 14 dagen in de afkalfruimte blijven vermenigvuldig je het aantal afkalvingen vanzelfsprekend met 14. De verblijfstijd is bedrijfsspecifiek.

Tot slot vermenigvuldig je de uitkomst met de ‘zekerheidstoeslag’ van 1,5. Deze toeslag zorgt ervoor dat er ook bij een piek nog voldoende plaats is.

Tekst: Sophie Oehler