Als je kalveren laat kiezen, vreten ze liever gepelletiseerd krachtvoer dan muesli. Zo blijkt uit een onderzoek van de Hogeschool uit Soest (D). De vorm waarin krachtvoer wordt aangeboden bleek bovendien ook invloed te hebben op de voeropname tijdens de melkfase.
Kalveren zouden per dag zo’n twee kg krachtvoer moeten opnemen: een goede pensontwikkeling is essentieel voor de groei van jongvee. Behalve ruwvoer is ook de invloed van boterzuur van belang voor de ontwikkeling van de pensvlokken. Boterzuur ontstaat bij de fermentatie van korte-keten koolhydraten die vooral in kalveropfokvoer zitten. Maar hoe vreten de kalveren dit voer het best?
Om dat uit te zoeken heeft de hogeschool in Zuid-Westfalen een veldstudie gedaan naar de voeropname van kalveren tijdens de melkfase. Daarin werd de opname van kalverbrok en muesli’s van verschillende voerfabrikanten vergeleken. De verschillende vormen (pellets/muesli) van kalveropfokvoeders was een belangrijk onderdeel in de vergelijking.
Onderzoek naar voeropname op praktijkbedrijf
De wetenschappers hebben onderzocht hoeveel voer Holstein-kalveren op een conventioneel melkveebedrijf opnamen. De kalveren kregen kunstmelk via een drinkautomaat. Het onderzoek bestond uit drie perioden met verschillende voeders (fabrikant A, B en C). In één van de onderzoeksperioden werden zowel muesli als pellets van één fabrikant gevoerd. De gebruikte voeders werden onderzocht op voedingswaarden. Ook voeders van dezelfde fabrikant lieten verschillen zien.
De kalveren in de test waren verdeeld in groepen van zes tot acht dieren. De kalveren waren 1,5 tot 6 weken oud. Voor iedere onderzoeksperiode kregen ze de tijd te wennen aan bepaalde voersoorten. De gevoerde hoeveelheid en de hoeveelheid restvoer werd gedurende de onderzoeksfase telkens gewogen om de voeropname te meten. Ook werd het voer 15 minuten in water (100 gram voer op 500 milliliter water) geweekt en daarna gezeefd en zo verdeeld in een vloeibare en vaste fractie. Als veel van het voer oplost, duidt dat op een snelle verzadiging van de pens (penswandspanning) wat de voeropname beïnvloedt.
Grote spreiding in voeropname
Periode 1: Pellets en muesli dagelijks afgewisseld, ad libitum aangeboden (gemiddeld acht kalveren, 2 tot 6 levensweken).
Opname van pellets en muesli bij ad libitum aanbod en dagelijks afgewisseld (fabrikant A).
Periode 2: Pellets en muesli tegelijk, ad libitum aangeboden (gemiddeld zeven kalveren, 1,5 tot 5 levensweken).
Opname van muesli en pellets bij gelijktijdig ad libitum aanbod (fabrikant B).
Periode 3: Pellets en muesli bij gelijktijdig ad libitum aanbod (gemiddeld zes kalveren, 4 tot 14 levensweken).
Opname van muesli en pellets bij gelijktijdig ad libitum aanbod (fabrikant C).
Ervaringen:
- Al met al zijn er grote verschillen in de voeropname van de kalveren. De jongste kalveren namen gemiddeld per dag 148 gram kalveropfokvoer op. De spreiding ligt tussen 95 en 247 gram. De oudste kalveren in de proef vraten gemiddeld 2.390 gram met een spreiding van 1.138 tot 3.049 gram.
- Bij de oudere kalveren moet de hoeveelheid opfokvoer op twee kg per kalf per dag worden begrensd om te zorgen voor een maximale opname aan ruwvoer. Anders ontstaat ook een risico op acidose.
- In alle onderzoeksperioden, werd onafhankelijk van de leeftijd van de kalveren, meer pellets dan muesli opgenomen. Gemiddeld lag het aandeel pellets tussen 63 en 64 procent.
- Het verschil in het oplossen van de verschillende voeders in water leverde geen eenduidige conclusies op. De voerkeuze van kalveren in dit onderzoek, kan niet worden teruggevoerd op de verzadigingswaarde en de smaak van de kalveropfokvoeders.
- Aan de hand van de onderzoeksresultaten blijkt de vorm (pellets/muesli) waarin krachtvoer aan kalveren wordt aangeboden, een bepalende invloed te hebben op de de opname door de kalveren.
Pellets: hygiënischer en voordeliger
Pellets zijn door het productieproces, in tegenstelling tot muesli, minder gevoelig voor microbiologische belasting. Daar komt nog bij dat pellets door de hogere voederwaarde per kg ook nog eens 20 tot 30 procent goedkoper zijn.
Katrin Hilbk-Kortenbruck – Foto: Gregor Veauthier – Illustraties: FH Soest
Bronnen: FH Soest, VDLUFA
