Een maatregel tegen ruwvoerkrapte is dit voorjaar zeer vroeg maaien. Op sommige plekken is zelfs al ingekuild tijdens de mooie voorjaarsdagen. Het in het late najaar gegroeide gras had het grootste aandeel in de opbrengst. Ondertussen bevat de bodem veel vocht, vrijwel overal zit de mest erop en het gras groeit al. Is in een vroeg stadium maaien en snel voeren van zeer vroege snedes wijsheid?
Kunnen we een vroege eerste snede oogsten? Wie in een stressvolle krappe ruwvoerpositie verkeert, hoopt erop en is mogelijk geneigd in een vroeg stadium met de maaier het veld op te gaan. Vroeg maaien heeft wel gevolgen voor de ruwvoeroogst voor de volgende winter en is derhalve niet de optimale oplossing. Waarom niet werd uitgelegd op de voerdag in het Duitse Lichtenwalde.
Geen opbrengstpotentieel laten liggen
“Als de vegetatie net begint te groeien de volle laag oogsten is een risico voor de ruwvoerpostie van komende winter’ waarschuwde Dr. Olaf Steinhöfel (LfULG Saksen). Hij raadt vervroegd oogsten sterk af. Maaien voor het optimale moment is eenvoudigweg weggooien van potentiële massa, eiwit en energie. Vervroegd maaien is kortzichtig en werkt het aanleggen van voorraden tegen. Het devies is dus wachten tot het optimale maaimoment. Een betere oplossing is bijvoorbeeld vervroegd weiden van jongvee op delen van een maaiperceel. Een hogere opbrengst realiseren door dieper maaien is sowieso een slecht idee. Altijd minimaal zeven cm stoppel aanhouden.
Fermentatie gaat niet sneller dan anders
Nog een belangrijk punt bij de afweging voor een vervroegde eerste snede, is dat na de oogst niet meteen voer in de kuil zit dat je kunt verstrekken. “De microbiologie verandert niet bij zo’n vroege oogst”, volgens Dr. Siriwan Martens (LfULG Saksen). “De bacteriën werken niet sneller dan anders.“ Het openen van een graskuil voor de pH van de kritische waarde van 4,4 (bij 30 procent drogestof) is bereikt, kan pas na vier tot acht weken. Hoe droger het ingekuilde materiaal, des te langer het duurt voor gewenste pH is bereikt.
Open je een graskuil voordat de pH stabiel is, dan bestaat het risico dat de volledige kuil ‘vergaat’ doordat de fermentatie niet slaagt. Het gevolg is verliezen van voedingsstoffen, minder smakelijkheid en broei. Uiteindelijk kan het geval zijn dat de kuil in zijn geheel niet meer voerwaardig is. De opslagperiode voor openen zorgt ook voor een ‘hygiënisering’. In deze periode sterven ook daadwerkelijk schimmels af die medeverantwoordelijk zijn voor de opwarming van de kuil.
Samenvatting opslag: een graskuil openen voordat de zes tot acht opslagweken voorbij zijn, is nooit een goede oplossing. Ook niet als de ruwvoerpositie krap is.
Balen en kleine ‘overgangskuilen’
Tip: is een opslagperiode van zes tot acht weken te lang, pers dan een deel van de eerste snede in ronde balen. Deze kunnen na twee tot drie weken na de oogst worden geopend mits ze in twee dagen worden opgevoerd. Dat iedere baal slechts een kleine hoeveelheid gras bevat, is dan dus een voordeel.
Voorzichtig bij ‘snelle inkuilmiddelen’
Inkuilmiddelen kunnen het biologische proces in het net ingekuilde gras ondersteunen. Ze kunnen het proces echter niet verbeteren. Ofwel, als het gras niet goed wordt gewonnen en ingekuild, kunnen inkuilmiddelen dat niet corrigeren.
Dr. Siriwan Martens raadt aan om kritisch te zijn als het gaat om ‘snelle inkuilmiddelen’ en voor aankoop altijd door te vragen naar de specifieke werking. Ga je over op gebruik van deze middelen, gebruik ze dan voor een zogenoemde ‘overgangskuil’ waarin je slechts een kleine hoeveelheid inkuilt en niet voor de ‘grote’ kuil. ‘Snelle inkuilmiddelen’ bevatten een combinatie van homo- en heterofermentatieve melkzuurbacteriën (hoofdzakelijk Lactobacillus diolivorans) die de fermentatietijd met twee weken zouden kunnen verkorten. Onderzoeken tonen aan dat bij hiermee behandelde graskuilen de pH na de eerste 14 tot 28 dagen lager is dan in onbehandelde kuilen (behandeld pH 4,25 tot 4,27, onbehandeld pH 4,44 tot 4,36). Na uiterlijk 49 dagen stijgt de pH van de behandelde kuilen weer (pH 4,46 tot 4,52 na 90 dagen). In de onbehandelde kuil bleef de pH stabiel op 4,3. In behandelde kuilen komt ook de vorming van melkzuurbacteriën niet tot stilstand. Dit wordt pas minder na uiterlijk 49 dagen en het azijnzuurgehalte stijgt. Dit proces is ongewenst en gaat ten koste van de smakelijkheid van de kuil.
Samenvatting ‘snelle inkuilmiddelen’: om het effect op de aerobe inkuilkwaliteit van de ‘snelle inkuilmiddelen’ te benutten, is het advies van Martens de middelen alleen in een kleine ‘overgangskuil’ te gebruiken die na 14 dagen opslag geopend kan worden. Gebruik het product niet voor de kuil waar het grootste deel van de eerste snede ingaat. De ‘snelle inkuilmiddelen’ hebben immers ook nadelige effecten.
Inkuilmiddelen: lang genoeg wachten met kuil openen
Ook raadt Martens aan bij gebruik van inkuilmiddelen de opslagtijd aan te houden die voor de betreffende middelen is aangegeven. Omdat de werkzame stoffen in chemische inkuilmiddelen, zoals nitriet, giftig zijn voor organismen (niet alleen voor clostridia, maar ook voor koeien). De kuil moet na behandeling met een dergelijk middel minstens vier weken dicht blijven. Ook bij biologische inkuilmiddelen moet de kuil zolang als voorgeschreven dicht blijven. Dat kan bij bepaalde melkzuurbacteriën bijvoorbeeld 45 tot 60 dagen zijn. Bij vroegtijdige opening hebben de producten nog niet gedaan waarvoor ze zijn en gaan ze dat ook niet meer doen. Dan zijn de duur gekochte producten weggegooid geld.
Tekst en foto: Katrin Berkemeier
Bron: Voerdag Saksen 2019; gras inkuilen van A tot Z
