Liesplooi-eczeem

Bij vaarzen komen tussen de binnenkant van het bovenbeen en de uier regelmatig wondachtige plekken voor. Vroeg herkennen van de geïrriteerde huid aan de binnenkant van het been en de buitenkant van de uier (in de liesplooi) en tijdig en juist behandelen, is belangrijk om te voorkomen dat de vaars later ziek wordt. Juist voeren en ontwormen behoren ook tot preventie.

Liesplooi-eczeem ontstaat als de opzwellende uier en/of sterke oedemen resulteren in meer druk tussen uier en bovenbeen. Doordat de poot in deze plooi continu langs de uierhuid beweegt, ontstaat een schurende werking tussen beide. Na verloop van tijd kunnen open wonden ontstaan die wederom pijn veroorzaken en een infectiebron zijn voor ontstekingen. Het gevolg is dat de vaars minder loopt en minder voer opneemt. Dat werkt stofwisselingsstoornissen in de hand. Genezing van liesplooi-eczeem is meestal een moeizaam proces door de hoge bewegingsfrequentie van de huid in de plooi.

Vroegtijdig herkennen en behandelen

Vroegtijdig herkennen en behandelen is het allerbelangrijkst als het gaat om genezen van liesplooi-eczeem. De eerste aanwijzingen ervoor is roodverkleuring van de huid in de plooi. Van daaruit ontstaan verdikkingen en vochtige plekken. Eczeem stinkt, ettert en leidt tot pijn. Regelmatige controle van vaarzen die ‘uieren’ op de eerste aanduidingen van eczeem (zichzelf belikken, dubbele huidplooi bij de knie) en tijdig behandelen met verzorgingsmiddelen, is het belangrijkst om ernstige eczeem voor te blijven. Pijnstillers kunnen ervoor zorgen dat dieren blijven vreten.

Om eczeem goed te kunnen inspecteren is het beter de achterpoot in de klauwverzorgingsbox te liften en de wond vervolgens met goed licht te bekijken. Pas dan wordt de wond goed zichtbaar en kan deze veilig worden behandeld. De ernst van de eczeem is bepalend voor de behandeling:

Roodverkleuring, jeuk, huid intact: droge reiniging van het huidoppervlak, huidverzorgend middel (zalf, gel, spray) aanbrengen, dier behandelen tegen schurftmijt.
Vochtige, gladde wond, huid niet intact: met korte intervallen (bijvoorbeeld bij iedere melkbeurt) reinigen, inzalven en goed droog houden.
Huid niet meer intact, vochtige, stinkende wond, weefsel gezwollen, koe kreupel: nat reinigen met desinfecterende (jodium)zeep of ongeparfumeerde (baby)shampoo en vervolgens droogdeppen met een droge katoenen doek en inzalven. Afhankelijk van de grote van het aangetaste huidoppervlak kan systematisch behandelen nodig zijn. Dan moet de dierenarts ingeschakeld worden.

Gebruik van antibiotica, ontstekingsremmers en zwelling-verminderende middelen moet in overleg met de dierenarts. Let ook op eventuele wachttijden. Bij het aanbrengen van medicijnen op de uier kunnen inhibitoren (remmers) door onderling likken worden opgenomen en ook in de melk terecht komen (inhibitor-test).

Juist voeren en ontwormen

Liesplooi-eczeem is een factorenziekte. Voor de aandoening an sich zijn er geen directe preventieve hygiënemaatregelen. Om het risico op de aandoening te verminderen zijn de volgende factoren van belang:

Jongvee voeren naar behoefte. Vooral fouten in de eiwitvoorziening en in de voorziening van sporenelementen (seleen) beïnvloeden het optreden van oedemen.
Regelmatig ontwormen helpt en is, mits bepaalde preparaten worden gebruikt, ook effectief tegen schurftmijt. Schurftmijt veroorzaakt jeuk en daardoor meer belikken.
Een droge en schone huisvesting en effectieve vliegenbestrijding verlagen de kiemdruk en daarmee ook het infectierisico.