Tot de beste melkveebedrijven wereldwijd behoort ook Padovinio ZUB in Litouwen. Maar ook Padovinio kan met de huidige melkprijzen in Litouwen geen geld verdienen, ondanks 100 procent eigen kapitaal en het allerbeste management.
Padovino was in het communistische tijdperk geen staatsbedrijf, maar een collectief bedrijf waarin medewerkers werkten voor een aandeel in de winst, een kolchoz werd zo’n bedrijf genoemd, een agrarisch bedrijf dat eigendom van de staat was heette een sovchoz. In 1994, na het einde van het communistische tijdperk, verkochten veel medewerkers van het de aandelen. Deze aandelen werden overgenomen door drie medewerkers uit de managementlaag, de huidige directie van Padovinio. 110 voormalige medewerkers sloten zich aan bij de nieuwe private coöperatie, daarmee waren ze een baan op ‘hun’ bedrijf zeker.
Eén van de drie directeuren is de 60-jarige Algis Bulevicius. Dat Padovinio nu één van de best gemanagede en meest rendabele bedrijven van Oost Europa behoort, komt voor een groot deel op zijn conto.
Einer der drei Geschäftsführer ist der 60-jährige Algis Bulevicius. Er hat maßgeblichen Anteil daran, dass die ehemalige Kolchose den Übergang in die Marktwirtschaft mit Bravour gemeistert hat und aktuell sicherlich zu den am besten gemanagten und profitabelsten Milchfarmen in Osteuropa zählt.
Het bedrijf ligt 10 kilometer ten zuidoosten van Marijampole. Er worden 1.200 koeien gemolken met een gemiddelde productie van 12.000 kg per koe. In het eerste derde deel van de lactatie wordt driemaal daags gemolken. Verder worden 2.700 stuks jongvee opgefokt en wordt op 2.700 hectare koolzaad, graan en maïs geteeld (500 ha).
Stal gefinancierd uit kasstroom
Het werk wordt op Padovinio gedaan door 110 vaste medewerkers. In eerste instantie zou je denken dat het bedrijf zeer ruim in het personeel zit, maar op het bedrijf wordt alles in eigen beheer gedaan, ook bouw- en reparatiewerkzaamheden.
Onlangs werd een hal voor de opfok van de kalveren gebouwd. De staalconstructie werd aangekocht, alle montagewerkzaamheden werden zelf gedaan. De nieuwe kalverstal kostte uiteindelijk niet meer dan 16.000 euro.
Om het geld voor een de nieuwe stal te reserveren, moest de directeur de discussie aan met zijn medewerkers. Uiteindelijk kon hij de investering gaan reserveren. Dat gaat op het bedrijf altijd ten koste van de inkomsten van de medewerkers, de meesten zijn nog altijd aandeelhouder en verwachten een maximaal rendement op hun aandeel.
Hoewel de stal werd gebouwd tijdens de melkprijscrisis, trok de melkprijs aan op het moment dat de stal in gebruik genomen werd. Ondernemersinzicht en misschien een beetje geluk.
De stallen uit het socialistische tijdperk werden verbouwd en bieden nu onderdak aan de melkstal en het jongvee. Bij de verbouwing werd gelet op de productiestijging en de moderne normen voor dierwelzijn. De zijwanden werden vervangen door ventilatiegordijnen en er werden diepstrooiselboxen gerealiseerd. Eén van de stallen werd de afkalfstal met eigen melkinstallatie.
40 procent subsidie op machines
Maar liefst 10 miljoen euro werd de laatste jaren geïnvesteerd in vooral het machinepark. Ongeveer 40 procent ervan werd bijgedragen door Europese subsidies. Ook de 40-stands draaimelkstal werd door de EU gesubsidieerd.
Alle ruwvoer wordt zelf geproduceerd en is ondanks de geringe opbrengsten en lage energiegehalten van uitstekende kwaliteit doordat het optimaal geconserveerd is. Alleen mineralen en vitaminen worden aangekocht.
Ook kritische bezoekers vinden op Padovinio amper een detail dat te bekritiseren valt. De bedrijfsvoering is nagenoeg perfect. Het heeft ertoe geleid dat het gemiddelde salaris in het laatste jaar tweemaal is verhoogd met in totaal tien procent, zonder dat het aantal medewerkers werd verlaagd.
Haal- en brengservice voor melkers
Met trots vertelt Algis Bulevicius dat alle 110 medewerkers uit de directe omgeving komen. Dat zegt iets over de goede reputatie van het bedrijf. In tegenstelling tot andere agrarische bedrijven let Bulevicius erop dat de medewerkers niet de wettelijk voorgeschreven werkdag van acht uur overschrijden. Ook verstrekt de onderneming de medewerkers bedrijfskleding en jonge mensen krijgen een woning aangeboden tegen een symbolisch huurbedrag. Melkers worden thuis opgehaald met een shuttlebus en na de melkdienst weer thuisgebracht. Het salarisniveau ligt op gemiddeld 1.400 euro bruto. Een melker bijvoorbeeld, neemt netto 1.000 euro per maand mee naar huis.
Milieucontrole
Gevraagd naar problemen, noemt Bulevicius in eerste instantie de toenemende regelgeving met betrekking tot milieu en de voortdurende controle. Bijna iedere twee weken is er een controleur op het bedrijf. Omdat het melkveebedrijf dichtbij het dorp is gevestigd, dat in de laatste jaren ook nog eens richting het bedrijf groeit, maakt het alsmaar belangrijker erop te letten dat het bedrijf niet teveel overlast veroorzaakt. Het gaat daarbij vooral om het werk met grote machines, onder andere voor het uitrijden van mest.
Afwachten en pas reageren als het brand, dat was nooit het devies van Bulevicius. Hij onderneet graag met een vooruitziende blik. Binnenkort wil hij beton storten rondom de mestsilo om zo hygiënischer en schoner te kunnen werken. Ook wil hij een koeling voor kadavers aanschaffen. De kadaverdienst komt er maar één keer per week en Bulevicius wil voorkomen dat ruikende kadavers de omwonenden in het verkeerde keelgat schieten.
Bij 27 cent geen winst
De actuele melkprijs voor Padovinio is 27 eurocent exclusief 21 procent BTW. Ondanks de lage kosten in Litauwen, kan het bedrijf met deze melkprijs geen geld verdienen. In de voorbije jaren was het beeld anders. Het bedrijf ligt 30 kilometer van Polen af, dat maakte het mogelijk veel melk naar Polen te verkopen. Dit lucratieve afzetkanaal is echter weggevallen, omdat in Polen nu meer geproduceerd wordt.
Tekst: Dr. Theo Göbbel, Bonn – Foto’s: gregor Veauthier
