Wie het gedrag van vee begrijpt, kan niet alleen de melkproductie verhogen, maar heeft het ook makkelijker met de dagelijkse werkzaamheden in de stal.
Koeien nemen hun omgeving anders waar dan mensen. Dat kan leiden tot problemen bij de dagelijkse samenwerking. Prestatie- en tijdsdruk kunnen een rustige samenwerking met melkkoeien bemoeilijken. Echter als je de typische gedragspatronen van je vee kent, heb je het in het dagelijkse werk vaak makkelijker. In het algemeen geldt: hoe voorspelbaarder de veehouder voor de koeien is (en omgekeerd) des te beter zijn situaties in de stal te voorzien.
Denk bijvoorbeeld aan een koe die bekend is met de melkstal en plotseling niet meer vanzelf de melkstal in loopt. De melker snapt hier niks van. Het kan echter zo zijn dat niet alles die dag hetzelfde is voor de koe. Misschien is er een ongewoon geluid dat de melker niet hoort omdat het heel zacht is of een hoge frequentie heeft. Toch kan zo’n geluid het dier irriteren, omdat het gehoor van koeien veel gevoeliger is dan dat van mensen. Koeien kunnen een frequentiebereik van 20 tot 35.000 hertz horen. De mens kan frequenties van 20 tot 20.000 hertz waarnemen. Dat betekent dat koeien veel tonen waarnemen die wij niet kunnen horen.
- Vaste routine. Profiteer van het feit dat koeien gewoontedieren zijn. Vaste dagelijkse routines maken het dagritme voor koeien makkelijk te voorspellen en verminderen daarom de stress. Als terugkerende situaties voor de koe rustgevend en stressvrij zijn, bijvoorbeeld het melken of instrooien van de ligboxen, dan zorgt dat op lange termijn voor broodnodige ontspanning in de stal.
- Langzaam drijven. Denk er bij het opdrijven van koeien aan dat koeien langzamer lopen dan mensen. De gemiddelde loopsnelheid van een koe is drie tot vier kilometer per uur. Bij mensen ligt dat op vijf tot zes kilometer. Runderen moeten altijd in hun eigen tempo kunnen lopen. Dit voorkomt ook klauwproblemen. Spoor de koeien tijdens het drijven niet aan tot sneller lopen dan hun natuurlijke tempo.
- Afstand tot de koeien houden. Elk dier heeft zijn eigen comfortabele afstand tot andere dieren. Koeien zijn zich altijd bewust van de afstand tussen zichzelf en andere dieren. Ranglage dieren hebben ruimte en kansen nodig om de ranghoge koeien uit de weg te gaan. Dit is vooral lastig als de dieren naar de wachtruimte gedreven moeten worden. Koeien hebben ook hun eigen comfortzone als het gaat om de afstand tot mensen. Ze bepalen graag zelf, wanneer mogelijk, hoe dicht ze bij mensen in de buurt komen.
Stress laat melkgift dalen
Een rustige omgang met de koeien kan een positief effect hebben op de prestaties en gezondheid. Studies tonen aan dat er een direct verband is tussen stress, ziekte (vooral klauwproblemen) en melkproductie. Zo is bewezen dat de melkgift van koeien met hun angst voor mensen correleert. Angstige koeien kunnen wel tot een vijfde minder melk geven. Melkveebedrijven die bewust stress in de omgang met koeien verminderen, kunnen rekenen op een melkproductieverhoging van al gauw vijf procent.
Een beheersbaar stressniveau in de omgang met koeien zorgt op de lange termijn bovendien voor meer ontspanning in het dagelijkse werk, wat de arbeidsomstandigheden van de medewerkers ten goede komt.
Om het stressniveau voor de koeien en medewerkers zo laag mogelijk te houden, moeten alle medewerkers de signalen van koeien zo goed mogelijk begrijpen. Dan kunnen ze ook allemaal op dezelfde manier met de koeien omgaan. Bedrijfsleiders dienen in de omgang met koeien als voorbeeld voor de medewerkers. Het is slim om alle medewerkers in te lichten over hoe ze het beste de stress kunnen verminderen en hoe ze moeten omgaan met moeilijke situaties.
Tekst: Anita Wendt, Adviseur Cow-sense (RinderAllianz)
