Koeien houden van routine, ook op de voergang. Voerexpert Trevor DeVries legt uit waarom een consistent rantsoen zo belangrijk is voor melkkoeien en hoe je dit kunt bereiken.
Melkveehouders steken veel tijd en moeite in de productie van ruwvoer en rantsoenberekening. Daarom moet het juiste rantsoen ook op de voergang terecht komen legt Trevor DeVries, professor aan de Universiteit van Guelph (Canada), uit op de virtuele AllTech-conferentie. In de praktijk constateert hij vaak dat het voer op de voergang afwijkt van wat op papier berekend is. Dat bleek uit verschillende studies die de Universiteit van Guelph uitvoerde.
In studies vergeleken ze de rantsoenen op de voergang met de berekende rantsoenen bij verschillende Canadese melkveebedrijven. Op die bedrijven werd zeven keer per jaar, op zeven opeenvolgende dagen het voer op de voergang bemonsterd, onderzocht en vergeleken met de rantsoenen op papier. Sommige voedingstoffen waren hoger, en andere waren lager dan in het berekende rantsoen. “Een kleine overmaat aan voedingsstoffen is niet zo erg, maar veel te veel is duur en zeer inefficiënt”, legt DeVries uit.
Te weinig
Een te laag aanbod van voedingstoffen is daarentegen veel problematischer dan teveel, omdat dan de productiedoelen niet behaald worden. Om ervoor te zorgen dat de koeien elke dag een consistent rantsoen vreten (ofwel; hetzelfde rantsoen als op papier berekend om te voorzien in hun behoeftes) hebben deVries en zijn collega’s een checklist opgesteld:
- Controle van het gehalte aan drogestof: Vooral bij ingekuild voer geldt: hoe meer men het drogestof gehalte monitort (dagelijks, om de paar dagen of wekelijks), hoe groter de kans is dat verschillen in het drogestofpercentage opvallen. Controleer je dit niet, dan is de kans op afwijkingen in het rantsoen groter.
- Onderzoek verschillende voercomponenten: Hoe vaker je de voedingstoffen als afzonderlijk component onderzoekt, hoe beter je het rantsoen kunt aanpassen zodat je een constant rantsoen kunt voeren.
- Gebruik voerprotocollen: Probeer de rantsoenen zo exact mogelijk te voeren. Als meerdere mensen voeren is het goed om een protocol op te stellen. Controleer regelmatig aan het voerhek en pas indien nodig het voerprotocol aan.
- Begrijpen: Als je begrijpt wat je voert, kun je beter zien wanneer het rantsoen afwijkt en of het aangepast moet worden.
Variatie in rantsoen heeft invloed op drogestofopname
Tijdens de studies onderzochten de onderzoekers van Guelph ook hoe consistent het rantsoen werd opgenomen. Ze onderzochten de dagelijkse verschillen in energie in het rantsoen, en vergeleken het met de gemiddelde drogestofopname per koe. Het resultaat: een grote variatie in het energiegehalte van het rantsoen heeft een negatief effect op de drogestofopname. In de onderzoeken kwamen afwijkingen voor van één tot drie kilogram drogestof per koe per dag, dit heeft weer zijn weerslag op de melkproductie. Hoe groter de variatie in energie, gedurende de onderzoeksperiode van zeven dagen, hoe meer de gemiddelde melkgift van de koppel afnam.
Op de vraag waarom is deze invloed zo groot antwoord Trevor DeVries “Koeien houden van consistentie. Ze houden van consistent gedrag, consistente routines en ook van een constante spijsvertering.” Pensbacteriën, die voornamelijk verantwoordelijk zijn voor de spijsvertering, gedijen goed onder consistente omstandigheden. Hoe gelijkmatiger de rantsoenen over de dag worden gevreten, hoe beter de pensbacteriën werken. Het resultaat is een snellere doorgang, een hogere voeropname en een hogere melkgift.
De koe heeft ook invloed
Ook als het voer goed gemengd en gevoerd wordt, is er nog steeds de koe-factor. Door selectie kunnen koeien alsnog beïnvloeden welk voer ze opnemen. “Koeien zijn erg selectief in wat ze consumeren”, legt DeVries uit. “Zodra ze beginnen met selecteren, is het rantsoen niet meer hetzelfde voor alle koeien.” Uit zijn onderzoek is gebleken dat er een verband bestaat tussen selectief eetgedrag en de samenstelling van de melk. Als de koeien grove delen (die zich in het bovenste compartiment van een schutbox bevinden) sorteren en op zoek gaan naar de kleinere deeltjes, daalt het vetgehalte in de melk. Ongeveer 30 procent van het gehalte melkvet wordt bepaald door de selectie in lange deeltjes. Hierdoor kan het vetgehalte tot één procent verschillen in vergelijking met koeien die niet selecteren (bij een vergelijkbare melkproductie). Hetzelfde geld voor het eiwitgehalte in de melk.
Trevor DeVries heeft een aantal adviezen om ervoor te zorgen dat het rantsoen de hele dag, en van dag tot dag zo consistent mogelijk blijft:
- Zorg voor een moeilijk te selecteren rantsoen: Het selectierisico is hoger bij droge rantsoenen met hooi of stro omdat droge componenten makkelijker te selecteren zijn. Voeg vocht toe aan droge rantsoen zodat de delen beter aan elkaar blijven plakken. Door de deeltjes in het rantsoen te verkleinen, wordt ook het risico op selectie verkleind.
- Voer vaker: Onderzoek naar de voerfrequentie en het voedingsgedrag heeft aangetoond dat als koeien vaker per dag gevoerd worden, de koeien minder gaan selecteren. Door vaker per dag te voeren, nemen de koeien gelijkmatiger over de dag het voer op. En dit is dan weer beter voor een stabiele spijsvertering in de pens.
- Vaker voer aanschuiven: Als je vaker per dag het voer aanschuift verhoog je niet alleen de beschikbaarheid van voer, je mengt het ook weer. Dit kan helpen selectiegedrag te voorkomen. Het maakt niet uit hoe vaak je het voer aanschuift en of dit handmatig of automatisch gebeurt, zorg ervoor dat het voer gelijkmatig en regelmatig aangeschoven wordt.
- Zorg voor voldoende voerplekken: Als koeien moeten vechten om een vreetplek kunnen ze niet gelijkmatig voldoende voer opnemen. Als er te weinig vreetplekken zijn, gaan koeien grotere hoeveelheden voer tegelijk opnemen op onregelmatige tijden. Dit is zeer ongunstig voor de pensstabiliteit. Voorkom overbezetting en zorg dat de vreetplekken aan het voerhek minimaal 60 cm breed zijn.
Tekst: Sophie Hünnies – Foto: Berkemeier
