Dierenartsbezoeken kosten geld. Voorzorgsmaatregelen die voorkomen dat dieren ziek worden, kunnen veel geld besparen. De samenwerking met de dierenarts speelt hierin een belangrijke rol.
Bij de hoofdfoto: Als het wekelijkse dierenartsbezoek in het kader van bedrijfsbegeleiding goed is voorbereid, spaart dat tijd en vooral kosten. Op een bedrijf met 300 koeien is bij goede voorbereiding niet meer dan een uur nodig, het tarief daarvoor ligt tussen 100 en 150 euro. Foto: Marion Weerda
Hoe kunnen de dierenartskosten op mijn bedrijf verlaagd worden? Is mijn dierenarts te duur? Passen de kosten bij de productie? Deze vragen zijn niet zonder meer te beantwoorden. Wat vaststaat is dat er grote verschillen zijn in dierenartskosten per koe of per liter melk tussen bedrijven, terwijl de kosten voor behandelingen tussen dierenartsenpraktijken nauwelijks verschillen. Waaruit hoge dierenartskosten voortkomen is vaak onbekend. Lage dierenartskosten geven niet alleen uitsluitsel over het succes van de ontwikkelingen in de stal, maar ook over de samenwerking met de dierenartsenpraktijk. Per koe en jaar zou de dierenarts gemiddeld (inclusief klauwverzorging en drachtscans) niet meer dan 120 euro mogen kosten. Het aandeel van de klauwverzorging daarbinnen mag niet meer dan 20 tot 30 euro zijn. Het is belangrijk om de kosten altijd in samenhang te bekijken. Wordt bijvoorbeeld een intensief vaccinatie- of hormoonprogramma gevoerd, dan kunnen de kosten hoger uitvallen. Een hogere melkproductie zou deze meerkosten uiteindelijk weer moeten uitvlakken. Een gangbare controlemaatstaf zijn de dierenartskosten per liter melk. Deze variëren echter ook per bedrijf, tussen 0,5 en 2,5 cent. Het doel zou moeten zijn om niet meer dierenartskosten te maken dan 1,0 tot 1,5 cent per liter melk.
Om dermate lage dierenartskosten te bereiken, moet je de volgende maatregelen in acht nemen:
- Preventiemaatregelen versterken, minder spoeddiensten van de dierenarts.
- Intensieve verzorging van de veestapel.
- Externe adviseur en goede samenwerking binnen het team.
Afrekenen naar tijd
Anders dan in de humane geneeskunde en ook in de huisdierengeneeskunde, worden telefonische overleggen met de dierenarts of een overleg via WhatsApp (nog) niet in rekening gebracht aan veehouders.
Factureert de dierenarts per tijdseenheid, bijvoorbeeld per uur, dan is een goede voorbereiding goud waard. Staan de koeien vast in het vastzetvoerhek en is er een lijst van de onderzoeken die gedaan moeten worden, dan is het werk snel klaar. Bovendien dienen de voorbereidingen en documentatie de registratie en het bureauwerk van de veehouder. Een dergelijke samenwerking heeft als doel de diergezondheid van de veestapel op lange termijn te verbeteren. Bovendien ontstaat naar verloop van tijd een goed overzicht op de typische zwakke punten van de veestapel met als gevolg meer gerichte preventie en vroege herkenning van problemen. Tot een goede samenwerking behoort ook samen doelen stellen, zo ook met de dierenarts. Deze doelen kunnen bijvoorbeeld in kengetallen worden uitgedrukt. Het kunnen de dierenartskosten zijn, maar ook zeker productietechnische kengetallen, zoals aantal gevallen van aan de nageboorte blijven staan, het aantal vastliggende koeien met melkziekte of het aantal nieuw geïnfecteerde dieren. Een jaar kan daarbij als termijn gelden. De actuele getallen moeten wel met regelmaat gecontroleerd worden, bijvoorbeeld maandelijks. Met behulp van zulke kengetallen kan dan weer het diergezondheidsmanagement gecontroleerd worden. Dat betekent niet dat je de dierenarts persoonlijk moet ondervragen, maar vooral de resultaten van zijn of haar werk moet controleren en moet bedenken of bespreken waarom een doel nog niet bereikt is.
Enorm belangrijk bij de koppelverzorging is de vertrouwensband tussen de veehouder/dierverzor ger en de dierenarts. Of altijd dezelfde dierenarts op het bedrijf komt, hangt van de logistieke mogelijkheden van de dierenartsenpraktijk af. Is het een nadrukkelijke wens van de veehouder, dan moeten daar vooraf afspraken over gemaakt worden. Kan de praktijk het niet garanderen, dan is het belangrijk dat alle dierenartsen dezelfde kennis van zaken hebben en dezelfde methodes toepassen. Bovendien kan af en toe een andere dierenarts ook voordelen bieden, een andere dierenarts kijkt met een andere blik en kan daardoor soms toch verder helpen. Soms laten melkveebedrijven zich door gespecialiseerde adviseurs adviseren op het gebied van voeding, vruchtbaarheid of klauwgezondheid. Gezien alles direct met de diergezondheid samenhangt, is het raadzaam adviseur en dierenarts aan één tafel te zetten. Een intensieve communicatie wordt niet altijd van twee kanten met open armen ontvangen, maar biedt wel vooral de melkveehouder voordelen. Zodoende zouden beiden uit oog van de klant uitwisseling van weerszijden moeten verlangen. Nodig daarom bij aanvang de dierenarts en adviseur tegelijk uit.
Bovendien geldt: alleen gedocumenteerde data kunnen geanalyseerd worden. Als de dierenarts of adviseur toegang heeft tot het managementprogramma, maakt dat zelfstandig werken met de data voor hen mogelijk en dat kan de veehouder tijd besparen.
Tekst: Katrin Hilbk-Kortenbruck en Marion Weerda
IN ‘T KORT
- Om de dierenartskosten te controleren, zijn de kosten per liter melk een gangbare maatstaf.
- De dierenartskosten geven uitsluitsel over het succes in de stal en de samenwerking met de dierenartsenpraktijk.
- Intensieve preventie en goede samenwerking binnen het team kunnen uiteindelijk kosten sparen.
Israël: slechts 5 euro per koe per jaar
Meer dan de helft van Israël is woestijn. Voer is er schaars en de temperaturen kunnen op veel plaatsen oplopen tot wel 45 graden Celsius. Ondanks dat melken Israëlische melkveehouders meer dan 11.000 kg per koe per jaar en lopen ze daarmee voorop in de internationale vergelijking. De sleutel van het succes ligt in een uitgekiend management en goede technische uitrusting. Veel bedrijven beschikken over de modernste systemen voor tochtherkenning en gezondheidsmonitoring.
Twee bezoeken per maand
In het kleine land Israël werken zo’n veertig dierenartsen voor het coöperatieve Hachaklait. Elke dierenarts heeft een eigen rayon voor 1.000 tot 3.000 koeien. De coöperatief georganiseerde diergezondheidsverzekering is eigendom van de veehouders in het land. De leden van de coöperatie betalen een vaste bijdrage, circa 5 euro per melkkoe per jaar. Daarmee hebben ze aanspraak op twee dierenartsbezoeken per maand (een kort bezoek en een wat uitgebreider bezoek). Komt de dierenarts op een vast moment, dan is voor de melkveehouder duidelijk dat alle te onderzoeken dieren vast moeten staan en dat de lijst met te onderzoeken dieren voor het grijpen moet liggen, zodat de dierverzorger de bevindingen van de dierenarts kan noteren en alles gedocumenteerd en geanalyseerd kan worden. Dit proces is honderd procent gedigitaliseerd in Israël. Geneesmiddelen worden extra afgerekend. Gezien alle medicamenten centraal worden ingekocht en onder de dierenartsen verdeeld worden, is er onderling geen concurrentie.
Betaling afhankelijk van gebied
De betaling van de dierenarts is afhankelijk van de gebiedsgrootte en een puntenschema. In principe worden de dierenartsen bij Hachaklait verhoudingsgewijs goed betaald. Toetredende dierenartsen moeten vaak eerst als vervanger of invaller aan de slag. Omdat de dierenartsen dagelijks individueel onderweg zijn in hun gebied, zijn er regelmatig Hachaklait-cursussen met externe sprekers waar ze elkaar treffen. Door praktijkcasussen onderling te behandelen, houden de dierenartsen ook elkaar scherp.
Ziekenfonds voor koeien?
Waarom is er geen zorgverzekering voor koeien? Er zijn immers wel fondsen voor uitbraken van besmettelijke dierziekten. Waardevolle individuele dieren, zoals fokstieren, kunnen wel verzekerd worden tegen dood om van de uitkering een vervangend dier te kunnen kopen. Bovendien zijn er ook verzekeringen voor weidende runderen of runderen op tentoonstellingen en keuringen. Klassieke zorgsystemen voor dieren zijn er wel voor huisdieren en paarden. Afhankelijk van het pakket dekken ze ook operatie- en behandelingskosten. Tot de verzekering behoren ook de kosten voor bepaalde vaccinaties. De zorg voor een paard volledig verzekeren, kan oplopen tot zo’n 150 euro per maand.
