De ventilatoren in de stal worden in de loop van het jaar flink stoffig door stof van strooisel in combinatie met luchtvochtigheid. Wordt de ventilator niet schoongemaakt, dan kost dat ventilatiecapaciteit en onnodig stoom. Het is het lonend ventilatoren minstens eenmaal per jaar, net voordat het ventilatieseizoen start, van stof te ontdoen.
Het gebruik van ventilatoren kost 25 tot 35 euro per koeplaats per jaar, de grote variabele daarbij is de stroomprijs. Het stroomverbruik ontwikkelt zich bij vuile apparatuur snel in de inefficiënte richting. Een stoflaag van drie millimeter kan de capaciteit van de ventilator tot 30 procent verlagen bij een gelijk of zelfs hoger energieverbruik. Bovendien bestaat het risico dat de motoren sneller heet worden door de stoflaag wat de levensduur verkort.
Maar hoe krijg je het stof het best van de korf en het ventilatorblad, zodat de ventilator weer de capaciteit levert waarbij de koeien er het meest van profiteren.
Bij voorkeur droog reinigen
Voor het reinigen van ventilatoren geldt altijd; eerst de stroom afsluiten. Ook als je zonder water reinigt. Bij lichte vervuiling, als je de ventilatoren in de stal volgens de voorschriften van de fabrikant meerdere malen per jaar of zelfs maandelijks reinigt, reinig je droog en gaat dat zeer makkelijk en snel. Gebruik dan een zachte borstel in combinatie met een compressor of een industriële stofzuiger met borstelkop.
Bij matig zware vervuiling kunnen lichte aankoekende vervuilingen met een kunststof krabber worden verwijderd en fijner stof met een vochtige doek. Een grondige behandeling van het ventilatorblad is af te raden, omdat het kan leiden tot lichte vervormingen van het blad waardoor het niet meer rondloopt. Hoe minder vaak de ventilatoren gereinigd worden, hoe lastiger het wordt ze zonder ladder, elektrisch gereedschap en andere materialen schoon te krijgen. Door de mix van strooiselstof, koeienharen en luchtvochtigheid kleeft het vuil als vaste laag op het ventilatoroppervlak.
Natte reiniging alleen bij uitzondering en kan niet altijd
Bij hardnekkige vervuiling is slechts bij enkele fabricaten natte reiniging met lage druk mogelijk. Hiervoor moet je de handleiding naslaan en bij twijfel de fabrikant raadplegen. Zo schrijft producent Ziehl-Abegg in haar handleidingen voor axiaalventilatoren uitdrukkelijk dat de apparaten in geen geval met een hogedrukreiniger of waterstraal gereinigd mogen worden, slechts met een vochtige poetsdoek. Bij zeer hardnekkige vervuiling is het beter de korf te demonteren om deze gescheiden van de elektramotor met de hogedrukreiniger schoon te maken.
Kan de ventilator volgens de handleiding met een waterstraal gereinigd worden, pak dan het motorcompartiment met een plastic zak en tape in en pas op dat de waterstraal het compartiment niet direct raakt. Dit lukt het beste met een indirecte overbrenging en als de motor boven de ventilator is bevestigd (zie foto). Ventilatoren die nat gereinigd mogen worden, beschikken soms over stoppen die voor natte reiniging gebruikt kunnen worden om de condensafvoerkanalen van de motorbehuizing te dichten. De V-snaar zelf ondervindt geen schade door reinigen met water, de lagers echter wel. Na natte reiniging moet een ventilator minstens een uur draaien op maximaal toerental om te drogen. Water dat eventueel in de motorbehuizing is gekomen, verdampt dan.
Tip: om ophoping van vocht in elektromotorcompartimenten te voorkomen, is het raadzaam de ventilatoren ook in de maanden waarin ze niet gebruikt worden eens per maand twee uur op maximaal vermogen te laten draaien.
Tekst: Katrin Schiewer – Foto’s: Katrin Schiewer en Ruth Annette Thiemann
Bronnen: Johannes Zahner (LfL Bayern), Martin Schedler (Göttsberger GmbH), Dan Veeneman (Progressive Dairy) en handleidingen van Vostermans en Ziehl-Abegg.
