Met toevoegmiddelen de methaan- en ammoniakemissie uit de kelder en bij aanwenden verlagen klinkt mooi. Maar is het al praktijkrijp? Er is nog werk aan de winkel voor de wetenschap.
Wil je de methaanemissie van je melkveebedrijf verlagen, dan is het ook van belang je op de opslag van drijfmest te richten. De emissies daaruit maken namelijk zo’n 10 procent uit van de broeikasgasemissies op het melkveebedrijf. Om ze te reduceren is het ideaal als de mest, zodra het op de stalvloer valt, naar een biogasinstallatie wordt getransporteerd. Dat is natuurlijk niet voor elk bedrijf een mogelijkheid. Toevoegingen voor de mest in de opslag zijn een alternatief voor directe vergisting. De toevoegingen zorgen in de kelder of silo dat eventuele drijflagen oplossen, dat de mest beter mixbaar en verpompbaar wordt en beloven ook nog eens voor een verlaging van de ammoniakemissie. Al die emissieverlagende toevoegmiddelen werken op onderscheidende wijze, en ook in onderscheidende mate. Als meest werkzaam wordt hoog geconcentreerd zwavelzuur (96 procent) genoemd. Dit kan ook nog de emissie bij de aanwending verlagen. Bovendien is de te doseren hoeveelheid in vergelijking tot andere middelen lager en daarmee ook goedkoper. Het zuur zorgt bovendien, door de verlaging van de pH-waarde, voor een verschuiving in het gelijkgewicht van ammonium en ammoniak in de richting van ammonium (NH4), zodat minder ammoniak (NH3) kan ontsnappen. In proeven werd daarmee een ammoniakemissiereductie van tot 50 procent uit de stal bereikt, in de opslag van tot 95 procent en bij de aanwending van circa 30 procent. Als het gaat om methaan (CH4) wordt door het zuur mogelijk een emissievermindering van meer dan 80 procent bereikt.
Hoopvol zijn de resultaten van de toevoeging van kalkstikstofgranulaat met 18 procent totaal stikstof en minstens 40 procent calciumcyaanamide, wat de methaanemissie vanuit de opslag aanzienlijk zou verminderen. Het granulaat Eminex moet volgens fabrikant Alzchem vanaf een opslagduur van zes weken met een dosis van 1 tot 2 kg per kuub bij mixen van de mest worden toegevoegd. De eerste berichten uit de praktijk zijn dat het, net als andere kalkstikstoftoevoegingen, zorgt voor minder schuim en drijflagen in de kelder. Ook zou de mest beter te mixen zijn. Een ervaringsdeskundige melkveehouder meldt dat hij minder vaak hoeft te mixen en dat de geurbelasting afneemt.
Minder methaan, meer ammoniak?
De beloofde reductie van methaangas uit de stal werd in laboratoriumproeven, in opdracht van de fabrikant, bevestigd. Het Leibniz-intituut mat na 152 dagen anaerobe opslag een methaanvermindering van 99 procent. Het Oostenrijkse onderzoeksinstituut HBLFA kon door de toevoeging van het poeder aan de mest een methaanreductie van 88,8 procent vaststellen (= 81,1 kg CO2-equivalenten). In ieder geval werd significant minder emissie van lachgas en in mindere mate ook van CO2 gemeten.
Klaarblijkelijk remt de toevoeging de methaanvorming in de mest door een microbiologisch proces. De remmende werking is echter omkeerbaar, je moet dus kalkstikstof blijven toevoegen zolang de mest opgeslagen is. Wat nog niet duidelijk is tot nog toe, is wat er gebeurt met de ammoniakemissies na de toevoeging. Volgens Andreas Zentner van de HBLFA (A) stijgt de pH-waarde van de mest tijdelijk door de toevoeging en daarmee ook de emissie van ammoniak. Twee tot drie weken later daalt de pH-waarde, en als gevolg daarvan ook de ammoniakemissie. Waarover alle kennis nog ontbreekt, is het emissiegedrag bij aanwending. Zo’n methaanemissiereducerende toevoeging kost 1,20 tot 1,50 euro per kg en zal alleen lonend zijn als voor de voorkómen CO2-uitstoot certificaten kunnen worden uitgegeven, en als door de toevoeging van de extra stikstof aan de mest ook een hogere gewasopbrengst wordt bereikt. Een dosering van 2 kg per kuub mest betekent een toevoeging van 0,37 kg stikstof per kuub. Of dit in meer opbrengst resulteert is nog niet onderzocht.
Tekst en foto: Silvia Lehnert
