Hebben we binnenkort met nog een dierziekte te maken die we niet kenden? In Spanje zijn sinds eind vorig jaar meer dan 25 gevallen van EHD-virus vastgesteld binnen rundveestapels. Ook in Italië zijn dieren besmet geraakt. Nu is de virusziekte ook in Frankrijk. In 2012 kwam de ziekte in Turkije voor en in 2015 en 2016 in Israël. In de VS, Australië, Noord Afrika en Azië is de ziekte al langer bekend en komt vooral voor bij wilde herten.
Ook in Frankrijk zijn nu al veel gevallen van EHD (epizootic haemorrhagic disease) vastgesteld, inmiddels meer dan 50 waarmee de zone met geïnfecteerde bedrijven Bordeaux haalt. Algerije importeert daarom geen Franse runderen meer, voor het eerst in de geschiedenis. De Franse regering heeft om elk besmet bedrijf een bufferzone van 150 km ingesteld, net zoals in Spanje wordt gedaan. Runderen, schapen, geiten en herten mogen de zone niet verlaten. Uitzonderingen gelden voor export, slacht, opstallen en na een quarantaineperiode van een week.
Overdracht
EHD is een virusziekte die voorkomt bij herkauwers en klaarblijkelijk oversprong van herten naar runderen. De knutten die blauwtongvirus overdragen, dragen ook EHD-virus over. EHD-virus is dan ook verwant aan het blauwtongvirus. Andere stekende insecten brengen het virus incidenteel over en ook met naalden die bloed overbrengen, kan het virus overgebracht worden. Dieren kunnen elkaar echter niet besmetten. Het virus kent 10 serotypen volgens informatie van GD Dieren. Een besmetting leidt niet tot kruisimmuniteit. Volgens GD verschillen de symptomen per serotype, maar Beer stelt dat deze grofweg overeenkomen. “Met de wind kunnen deze kleine insecten vanuit de infectiezones in Noord-Afrika naar Europa worden gebracht, bijvoorbeeld met een zandstorm”, weet Prof. Dr. Martin Beer van het instituut voor virusdiagnostiek van het Duitse Friedrich-Loeffler-Instituut (FLI). Het instituut is geïsoleerd gevestigd op het eiland Riems in de Oostzee. Beer laat weten dat één van de knutsoorten, Culicoides imicola, die EHD-virus overbrengt inmiddels inlands is in Zuid-Europa.
Zowel de wind en de uitbreiding van het leefgebied van Culicoides imicola alsook de hogere infectieratio die de inlandse knutten behalen bij hogere temperaturen als gevolg van klimaatverandering, zijn oorzaken van de opkomst van EHD in Zuid-Europa. Hoe groot de invloed van deze factoren zijn is volgens Beer echter onduidelijk.
Verwant met blauwtong
EHD heeft bij geïnfecteerde runderen een incubatietijd van 2 tot 10 dagen en kent uiteenlopende symptomen, die vergelijkbaar zijn met die van blauwtongvirus. Onder andere slijmhuidbloedingen, koorts, matte vacht, bloedingen, oedemen, zwaar ademen en kreupelheid door ontsteken van de kroonranden en lederhuid. Het ziekteverloop kan subklinisch verlopen, maar ook mild tot zwaar en is afhankelijk van de virusstam, de leeftijd van de dieren en het runderras. Bij melkkoeien kan het productieverlies aanzienlijk zijn, volgens informatie van de GD laten in de VS de meeste melkkoeien geen klinische symptomen zien. Dieren die dat wel laten zien, hebben te maken met productieverliezen van 10 tot 20 procent. Sterfte is echter zeldzaam volgens Beer en volgens de GD minder dan een procent. “Milde verlopen domineren”, zegt Beer. De klinische symptomen houden tot 30 dagen aan. EHD-virus staat op de Europese OIE-lijst en is daarmee meldingsplichtig. De OIE is de wereldorganisatie voor diergezondheid, gevestigd in Parijs en opgericht in 1924 nadat in België de runderpest uitbrak na de import van runderen uit India. Volgens de OIE zijn geïnfecteerde herten tot 60 dagen viremisch. Voor mensen bestaat overigens geen risico. Voor de landbouwhuisdieren schapen en geiten zijn geen klinische gevallen bekend. Moeten we vrezen voor EHV in noordwest Europa? Nog niet volgens Beer. Althans, als het virus naar het noorden komt, zal dat middels gestage verspreiding noordwaarts verlopen en niet ineens van het zuiden naar het noorden springen. Maatregelen die ter bescherming van vee kunnen worden genomen zijn gericht op het weren van knutten. De meest voor de hand liggende maatregelen zijn vee opstallen bij schemer en donker, vee behandelen met insecticiden en overdrukventilatie.
Tekst: Silvia Lehnert en Wilbert Beerling
Bronnen: AgE, GD Dieren
