De warmte is deze dagen nog extremer en houdt aan tot het weekend. Elite heeft enkele aanbevelingen voor melkveehouders om groei- en productieverliezen door de warmte in te perken.
Stress vermijden
Stressveroorzakende of uitputtende werkzaamheden met de koeien, zoals klauwverzorging of verplaatsen van dieren, kunnen het best worden utgesteld of worden verschoven naar de vroege ochtend.
Voor de kalveren geldt hetzelfde. Verplaatsen, onthoornen en spenen, maar ook bijvoorbeeld uitmesten van de hokken, betekenen spanning en opwinding in negatieve zin. Dus of verschuiven, of vroeg in de ochtend als dat kan. In combinatie met hittestress kan het teveel worden waardoor de stofwisseling van slag raakt en de immuniteit uiteindelijk verzwakt. Diarree kan het gevolg zijn. Ook rustig omgaan met de dieren is in het bijzonder bij deze hitte aanbevolen.
Zorg voor voldoende water
Zorg dat de dieren over zoveel drinkruimte en drinkwater beschikken als mogelijk. Kapotte drinkbakken of overbezetting op de drinkbakken, het is nu het moment dit op te lossen of tijdelijk extra drinkvoorzieningen aan te bieden. Bij zulke temperaturen drinken melkkoeien tot wel 150 liter en meer per dag.
Ook voor kalveren van enkele dagen oud betekenen temperaturen boven 24 à 26 graden Celsius ook hittestress. Naast over melk, moeten deze dieren ook over drinkwater kunnen beschikken.
Frisse lucht en schaduw
Ventilatoren en andersoortige koelsystemen moeten nu volop worden benut. Deze temperaturen maken duidelijk dat, als het nog niet gebeurd is, investeren in dergelijke systemen niet overbodig is. Hittestress wordt opgevolgd door een productiedip. Op langere termijn vermindert het ook de vruchtbaarheid en de kalveren die te maken hebben met hittestress blijken het later dikwijls minder goed te doen. De schades zijn dermate groot dat een investering in koeltechniek zich dikwijls terugbetaalt. Het advies is de bezetting van stalafdelingen (ook bij het jongvee) te verlagen om de dieren over zoveel mogelijk lucht te laten beschikken.
Kalveriglo’s moeten in de schaduw staan en als dat niet lukt, moet voor schaduw gezorgd worden. Eventueel kunnen iglo’s aan de achterkant op klinkers worden gezet voor meer luchtverplaatsing.
Bij geen of weinig schaduw in de wei, kunnen weidende koeien overdag beter binnen blijven en s ’nachts worden geweid. Ook niet melkgevende dieren die permanent op de wei staan, moeten over schaduw kunnen beschikken.
Verhoogde alertheid op dierniveau
Met deze temperaturen vermeerderen bacteriën zich sneller, ook ziekteverwekkers zoals E. coli. Samen met een verlaagde weerstand als gevolg van de hittestress, verhoogt dit het risico op infectieziekten zoals mastitis en kalverdiarree. Daarom is een intensievere controle van het diergedrag (activiteit, voer- en wateropname, algemeen welbevinden) nodig om de ziekten in een zo vroeg mogelijk stadium te herkennen en snel te kunnen reageren met bijvoorbeeld gedwongen toedienen van water of elektrolytenmix bij kalverdiarree.
Strenger op hygiene
Vanwege de ideale vermeerderingsomstandigheden voor bacteriële ziekteveroorzakers alsook vliegen in organisch strooisel (warmte en vocht), zou vaker moeten worden uitgemest en ingestrooid. Dit geldt voor de ligboxen en voor strohokken. De ontwikkeling van eitje tot geslachtsrijpe vlieg duurt slechts acht dagen.
Water en voer moeten bij voorkeur vaker, maar op z’n minst één keer per dag vers worden aangeboden. Ook hier geldt dat ziekteverwekkers zoals gisten zich bij deze temperaturen sneller dan normaal ontwikkelen.
Aangepast voeren
Om hun lichaamstemperatuur te kunnen reguleren, hebben dieren energie nodig. Om de stofwisseling niet te sterk te belasten, gelden bij hoge omgevingstemperaturen afwijkende randvoorwaarden:
- Door de lagere voeropname nemen koeien ook minder structuur op. Daarom is het, om pensverzuring niet in de hand te werken, bij heet weer niet verstandig krachtvoergiften te verhogen.
- Om te zorgen dat koeien voldoende ruwe vezels kunnen opnemen, moet in de zomermaanden nog meer zorg worden gedragen voor een compromisloze voerkwaliteit en hygiëne. Tegelijkertijd is het devies echter ook structuur-voeders restrictief in te zetten. Dat komt neer op vezelarm ruwvoer. Als ondergrens geldt 350 gram structuur-werkzame ruwe vezels per 100 kg lichaamsgewicht, aangevuld met een pensbuffer.
- Vooral gisten vermeerderen zich snel bij hoge temperaturen. Dat is dus nog een bijkomend risico van hoge temperaturen, de opwarming van het rantsoen aan het voerhek gaat sneller. Met het bijmengen van propionzuur is dit deels tegen te gaan.
- Het grootste deel van de dagelijks uit te doseren hoeveelheid voer, minstens 60 procent, zou in de namiddag of in de vroege avonduren gevoerd moeten worden. Koeien vreten liever in de koele uren.
- Het bijvoeren van voedervetten kan de stofwisselingstoestand van koeien met hittestress verbeteren. Voedervetten leveren veel energie, zonder de voeropnamecapaciteit te dwarsbomen.
- Ook gisten die aan het rantsoen worden toegevoegd kunnen de vertering en voeropname stabiliseren. Afhankelijk van de stofwisselingstoestand, kan een pensbuffer zinvol zijn.
- Bij 25 graden Celsius zweten koeien per uur anderhalve liter uit. Het daardoor stijgende zoutverlies moet worden gecompenseerd. Daarin kun je de koeien ondersteunen door een verhoogde verstrekking van mineraalvoer. Voer op 120 procent van de behoefte. Biedt de koeien ook likstenen of natriumcarbonaat (onbeperkt) aan. Een koe heeft ongeveer 30 gram veezout per dag nodig.
Tekst en foto: Katrin Berkemeier
