Een proef op een praktijkbedrijf laat zien dat koppelvaccinatie zowel koeien als kalveren beschermt tegen de symptomen van rundergriep en bovendien de immuunrespons van het koppel verbetert.
Te hoge celgetallen en te hoge vervanging komen voor als veel pinken en koeien rundergriep hebben. Op het melkveebedrijf Osterland Agrar GmbH in Prießnitz in de Duitse deelstaat Saksen liet de koppelgezondheid te wensen over. De van origine Nederlandse Edo Steenbergen is er de bedrijfsleider. De koeien worden er gehouden in stallen die nog stammen uit het DDR-tijdperk.
“Het melkcelgetal steeg tot 250.000 cellen per milliliter”, herinnert Steenbergen zich. “Het immuunsysteem van de dieren was duidelijk verzwakt”, vult dierenarts Dr. Marion Setz aan. “Het werd ook niet beter, de suboptimale huisvesting droeg daaraan bij”, Setz werkt voor dierenartsenpraktijk TVG uit Frohburg.
Vaccinatie vanaf tweede levensweek
Omdat veel koeien en kalveren griepsymptomen hadden, koos de dierenarts voor koppelvaccinatie met een rundergriepvaccin met een minimale bescherming van zes maanden tegen BBRSV, PI3 en M. haemolytika. Doordat alle dieren tegelijk werden geënt, zijn ze allemaal vanaf hetzelfde moment beschermd. Daardoor daalt de uitscheiding van ziekteveroorzakers en de infectiedruk. “Omdat het vaccin is toegelaten voor koppelvaccinatie, ook voor drachtige dieren in alle stadia, werden in maart 2017 alle dieren in Prießnitz geënt. Alleen de jongste kalveren konden we niet enten. Dieren moeten namelijk twee weken oud zijn voor de enting. Weer drie weken later kregen deze dieren de tweede enting en konden ze meedraaien in de koppelvaccinatie.” Aldus Setz.
Celgetallen gehalveerd
In spanning wachtten Setz en Steenbergen de resultaten van de koppelvaccinatie af. “We vaccineerden in het voorjaar, als de rundergriep meestal over zijn top is. We waren benieuwd of de bescherming door de vaccinatie ook in de herfst zou aanhouden. En inderdaad, we zagen zo goed als geen symptomen van rundergriep. Sterker nog, de koppelgezondheid was duidelijk beter”, benadrukt Setz. “Sterker nog, omdat enten gepaard gaat met de nodige stress, hadden we direct na de enting een celgetalverhoging verwacht. Het tegendeel gebeurde, de uiergezondheid werd steeds beter. Momenteel is het celgetal 138.000. Bovendien liep het aantal gevallen van klinische mastitis van maand tot maand terug.”
Setz voert deze effecten terug op het stabielere immuunsysteem van de koeien door de enting. Door de totale verbetering van de koppelgezondheid daalde de infectiedruk onder de koeien fors en dat merkt Steenbergen ook bij de kalveren. “Ze zijn veel stabieler, tot nu toe zijn nog geen groepsbehandelingen nodig geweest en als er één ziek is, zijn de symptomen minder ernstig en is het kalf beter te behandelen.”
Nu wordt op het bedrijf het volgende vaccinatieschema toegepast:
- Kalveren: basisimmunisatie op de 14de levensdag, halfjaarlijkse booster.
- Koeien: koppelvaccinatie in april en oktober.
Huisvesting verbeteren
De verbeterde koppelgezondheid nam bij Edo Steenbergen de ontevredenheid over de suboptimale huisvesting niet weg. “Als er een plan ligt voor nieuwbouw, steek je natuurlijk niet zoveel geld meer in bestaande stallen. Maar de nieuwbouw is vanwege de lage melkprijzen vorig jaar uitgesteld. Daarom richten we ons nu op kleine verbeteringen. We rusten bijvoorbeeld de ligboxen uit met nieuwe rubbermatten, zodat de koeien comfortabeler liggen, en we optimaliseren het ligboxonderhoud door frequenter instrooien van stro en kalk. De loopgangen worden opgeruwd. Uiteindelijk zullen we met een gezond koppel starten in een nieuwe stal.”
Tekst: Marion Weerda, Gregor Veauthier
