Ook als pinken de wei ingaan, is het belangrijk dat ze de juiste en genoeg mineralen binnenkrijgen. Wat ze nodig hebben is echter sterk regioafhankelijk. Vers-grasanalyses kunnen uitkomst bieden.
Veel bedrijven weiden pinken in de laatste fase van de opfok in de zomer. Een pink kan alleen een hoogproductieve koe worden als de energiedichtheid en ook de verzorging van mineralen en sporenelementen van het aangeboden voer afdoende is. Dit hangt af van verschillende factoren.
Je hebt gras en je hebt gras
De samenstelling van de bodem, de bemestingsstatus, voedingsstoffenbeschikbaarheid en de grasgroeifase zijn bepalend voor de voedingswaarde van gras, vooral voor de aanwezige mineralen en sporenelementen.
Het mineralengehalte is regio- en bodemafhankelijk. Het kaliumgehalte in jong gras is vaak sterk verhoogd. Dat heeft een negatieve invloed op de benutting van magnesium en natrium. Da kalium-natriumverhouding zou daarom 5 op 1 en maximaal 8 op 1 moeten zijn.
Hoge gehalten aan chloor en zwavel leiden tot een lage kationen-anionenbalans (dietary cation anion balance, DCAB) van 50 tot 60 meq per kg drogestof. Bij koeien in de close upfase zorgt dat ervoor dat voldoende calcium uit de botten gemobiliseerd wordt om melkziekte te voorkomen. Bij jongvee heeft dit echter een negatief effect. In de laatste opfokfase moeten dieren namelijk nog één keer hun skeletmassa vergroten. Daarvoor moeten ze veel calcium opslaan in de botten, zodat die stabiel en functioneel worden. Hiervoor moet de DCAB van het rantsoen boven 250 liggen.
Vanaf de tweede snede (weiden na maaien, omweiden) domineert dikwijls de witte klaver. Deze bevat meer calcium (weidegras circa 5 gram, klaver tot 10 gram). Daarom is het lonend op dit punt om het gehalte nogmaals te laten controleren om onnodige overschotten te voorkomen.
Weidegras laten analyseren
Ga als volgt te werk:
- Grasmonster nemen: Verzamel gras op ‘graashoogte’ van verschillende weidepercelen en maak een representatief mengmonster. Laat een volledige analyse doen: voedingswaarden en mineralen en sporenelementen inclusief chloor en zwavel voor de bepaling van de DCAB.
Kies het juiste mineralenmengsel: Zoek, eventueel met hulp van een voedingsadviseur, het mineralenmengsel dat past bij je bedrijf en jongvee of laat een passend mengsel samenstellen. - Met likstenen of likschalen kunnen de pinken zichzelf goed voorzien van mineralen, maar dan ontstaat wel overconsumptie. Dat is niet schadelijk, maar wel duur. Een mineralenmengsel voert goedkoper als de gift op weide wordt gecombineerd met de routinematige algemene controle van de dieren. Het mengsel is smakelijk en dat lokt de dieren, wat controle vergemakkelijkt. Dit kan ook om de dag, de portie dan eenvoudigweg verdubbelen.
Ter herinnering: de opfok bestaat uit drie fasen:
- Geboorte tot geslachtsrijpheid: geslachtsrijpheid treedt onafhankelijk van de leeftijd in bij een lichaamsgewicht van 280 kg. Daarom wordt tot op dit moment intensief gevoerd (metabolische programmering).
- Geslachtsrijpheid tot inseminatie: vanaf dit moment moet de energiedichtheid van het voer worden gereduceerd tot 6,2 MJ nel per kg drogestof (900 vem) waarmee het dier op het moment van inseminatie een rugvetdikte van 12 tot 14 millimeter bereikt. Maximaal 15 procent zetmeel in het rantsoen: zetmeel verhoogt de insulineproductie. Insuline heeft een directe rol in de vetaanzet. Fouten hierin leiden tot afvoer in de eerste lactatie.
- Inseminatie (400 tot 450 kg) tot afkalven: de energiedichtheid wordt tot 5,2 à 5,5 MJ nel per kg drogestof (750 tot 800 vem) gereduceerd. Op het moment van afkalven bereikt een vaars daarmee een rugvetdikte van 19 millimeter. Daartoe reikt 600 gram groei per dag in de laatste opfokfase. Vaarzen die te vet zijn aan het eind van de opfok, hebben een lagere levensproductie (vervet geboortekanaal, zwaar afkalven). Bij goede groeiomstandigheden kan vanaf 380 kg de energiedichtheid verlaagd worden.
Tekst: Katrin Hilbk-Kortenbruck in samenwerking met Thomas Mitzscherlich, voedingsadviseur Foto: Robert Dylka
