De temperaturen stijgen. Het moment om de ventilatoren aan te zetten is al gepasseerd. Naast de stalventilatie moet ook de voeding worden aangepast. Tips van Elite.
Al in mei en juni passeren de buitentemperaturen van 25 graden Celsius. Dat was dit jaar in mei al het geval. Op dat moment begint voor de koeien de hittestress. Het is dus belangrijk om tijdig na te denken over maatregelen om de koeien te ontlasten. Naast ventilatie en koeiendouches (bij hoge temperaturen) moet ook op het gebied van voeding worden gereageerd als de buitentemperatuur verandert. Elite heeft de belangrijkste tips over voeding in de zomer opgesomd.
Koeien verlagen voer- en energieopname bij hoge temperaturen
Pensmicroben produceren warmte in de voormagen. Dat is bij hitte een extra belasting voor de koe. Om de warmteproductie te verminderen, verlaagt de koe eerst haar voeropname en daarmee ook haar energieopname. Door de hieruit resulterende verlaagde opname van vezels, herkauwt de koe minder en produceert ze minder speeksel. Dit speeksel ontbreekt vervolgens in de pens als buffer. Acidose kan het gevolg zijn. Daarom moet de pens in perioden van hitte niet maximaal belast worden, maar juist onderbelast. Daarbij moeten rantsoenovergangen in fases plaatsvinden. Radicale rantsoenveranderingen moeten voorkomen worden.
Hoog gehalte verteerbaar NDF
Structuurrijk voer moet restrictief worden aangeboden. Ruwvoer met een hoog gehalte aan verteerbaar NDF is wel goed in de zomer. Het rantsoen moet wel een rantsoen voor herkauwers blijven.
Ook het gebruik van levende gisten kan bij hittestress de pens ontlasten. Dat stimuleert namelijk de pensmicroben die cellulose afbreken.
Bied meer voedingsstoffen aan die de pens passeren voordat ze afgebroken worden middels pensbestendige eiwitten en vetten. Bovendien ontlast korrelmais (bestendig zetmeel) in tegenstelling tot granen de pensactiviteit. Wordt krachtvoer via een melkrobot of transponderstation bijgevoerd, dan moet de krachtvoerhoeveelheid omlaag, de opname van vezelrijke voeders daalt immers ook.
Verder is het mogelijk om het rantsoen met vetten energetisch verder op te waarderen. Vetten hebben immers een hoge energiedichtheid. Gebruik pensbestendige vetten, anders kunnen ze tot fermentatieverstoringen leiden.
Het toevoegen van water is natuurlijk een optie als het rantsoen aan de droge kant is, maar let wel: de stabiliteit kan er sneller door dalen en het voer wordt sneller warm.
DCAB is belangrijke stelschroef
Bij hittestress hebben koeien te maken met kationenverliezen (natrium, er is minder bicarbonaat beschikbaar). Om de gevolgen uit te balanceren, moeten de melkgevende koeien in deze fasen rantsoenen met een hogere DCAB (kationen-anionenbalans) krijgen (300 tot 350 meq per kg drogestof).
Met veezout kan bijvoorbeeld een hogere natriumbehoefte worden gedekt (ongeveer 30 gram veezout per koe per dag). Bovendien zijn mineralenmengsels met hogere gehalten vitamine E en selenium zinvol om oxidatieve stress te voorkomen.
Voergangmanagement in de zomer
Stabilisatie van de voeropname in de zomer verdient de hoogste prioriteit. Hiervoor hebben het voeren in de koelere avonduren of meermaals per dag voeren alsook vaker aanschuiven zich bewezen (voer wordt niet zo snel warm). In de zomer nemen de koeien tweederde deel van hun voer ’s nachts op. De voergang mag in de avond en nacht dus nooit leeg zijn. Een zeer goede voerganghygiëne is in de zomer uitermate belangrijk. Dat betekent geen voerresten laten liggen en zorgen voor een zeer schone voergang.
Verder is het mogelijk om TMR-stabilisatoren te gebruiken (organische zuren en de zouten die daarbij horen) om opwarmen van het voer op de voergang te voorkomen. Hiervoor zijn bijvoorbeeld propionzuur en kaliumsorbaat geschikt. Als zulke producten worden gebruikt, neem dan altijd de aanbevelingen van de fabrikant in acht voor wat betreft dosering en toepassing. Duidelijk moge zijn dat alleen bij kwalitatief hoogwaardig ruwvoer stabilisering van het rantsoen daadwerkelijk effect heeft.
In zomer is water belangrijkste voer
Bij hoge temperaturen nemen koeien duidelijk meer water op, tot wel 180 liter per dag. Daarom is een optimale watervoorziening noodzakelijk. Dat betekent voldoende drinkwaterbakken op de juiste plek en een wateropbrengst van 70 tot 80 liter per minuut. Het water moet kwalitatief goed en hygiënisch zijn. De drinkbakken moeten dagelijks worden gereinigd in de zomer.
Tekst: Birte Ostermann-Palz Foto: Birte Ostermann-Palz
