Perspulp is door het hoge energiegehalte goed in te zetten in combinatie met minder goede snijmais. Tips voor rantsoenen met perspulp.
Natte perspulpsnippers, perspulp in vakjargon, zijn geëxtraheerde en geperste suikerbietsnippers die niet zijn gedroogd. Ze zijn een energierijk, smakelijk en hoogverteerbaar nat bijproduct dat vers en rechtstreeks vanuit de suikerfabrieken naar veehouders wordt getransporteerd. Elite legt uit hoe het in rantsoenen kan worden ingezet en waarop bij de opslag en conservering gelet moet worden.
Met perspulp minder selectie
Bietenpulpsnippers bevatten geen zetmeel en maar weinig suiker. Desondanks zijn ze zeer energierijk door het hoge gehalte aan pectinen en hemicellulosen. Deze structuurhoudende koolhydraten zijn goed verteerbaar, maar worden in de pens langzaam afgebroken. Daardoor daalt de pH-waarde duidelijk langzamer dan bij de vertering van zetmeel (bijvoorbeeld mais of granen). Zo stabiliseert perspulp de fermentatie in de pens.
Perspulp is bovendien een smakelijk voer, wat de voeropname stimuleert. Doordat de perspulpsnippers een laag drogestofgehalte hebben, blijven meelvormige krachtvoerdeeltjes aan de perspulsnippers plakken, wat de selecteerbaarheid van het rantsoen verkleint.
Een ander voordeel van perspulp is de gelijkblijvende kwaliteit, ook als het lang opgeslagen blijft. Daarmee is het een betrouwbare component voor de samenstelling van het rantsoen.
Past in rantsoen met veel zetmeel
Perspulp is geschikt voor eiwitrijke rantsoenen die grotendeels op gras gebaseerd zijn, maar past vooral in rantsoenen die met name op mais zijn gebaseerd en dus zetmeelrijk zijn. Perspulp is traag verteerbaar en brengt zo balans in het rantsoen met veel snel verteerbaar zetmeel. Perspulp kan krachtvoer of graan en ook mais vervangen. Dan nog moet je bij de aankoop van perspulp altijd kijken naar de voederwaardeprijs (tabel 1).
In de regel wordt perspulp ingezet in rantsoenen voor lacterende koeien. Opname ervan in het droogstandsrantsoen kan, maar daarbij moet zeer nauwkeurig worden gelet op de mineralenvoorziening (calcium en kalium) in het totale rantsoen.
Langzaam opbouwen
De gebruikelijke hoeveelheid perspulp in het rantsoen is 6 tot 8 kg vers product per koe per dag. Sommige bedrijven gaan tot 12 kg verse perspulp per dag. In voeronderzoeken lag de maximale hoeveelheid verse perspulp in het rantsoen op 5 kg drogestof per dag. Bij een drogestofgehalte van 26 procent werd hier dus tot circa 19 kg verse massa aan perspulp per koe per dag gevoerd.
Bij de rantsoenberekening is het belangrijk te rekenen met actuele vrachtgegevens, omdat de drogestofgehalten flink kunnen schommelen. Bovendien is het belangrijk om de hoeveelheid perspulp die een koe per dag krijgt langzaam op te bouwen.
Warm in de silo
Perspulp kan ondanks het lage suikergehalte probleemloos worden ingekuild als het nog warm is (warme fermentatie bij 40 tot 45 graden Celsius). Dat vraagt dus om een snel transport vanaf de suikerfabriek, maar ook om snel inkuilen op het melkveebedrijf. Bij de verwerking van perspulp moet verder op de volgende punten worden gelet:
Perspulp kan in een sleufsilo of een slurf (hogere kosten) worden opgeslagen. De kuil mag niet hoger dan 2 meter zijn om afdoende afkoeling te waarborgen en te voorkomen dat de kuil ineenzakt. Bij een slurf heb je het voordeel dat het snijvlak klein is en daarmee de voersnelheid hoger.
Voor een optimale conservering moet worden voorkomen dat er vuil in de perspulpkuil komt. Tussenopslag moet dus voorkomen worden en perspulp moet altijd op een betonplaat liggen.
Perspulp moet goed worden verdicht
De ingekuilde perspulp moet direct worden afgedekt. Ook is het gebruik van folie langs de silowanden aanbevolen.
Ook het maken van een lasagnekuil is mogelijk met perspulp, in combinatie met snijmais bijvoorbeeld. Daarmee is een goede verdichting en een hoge voersnelheid te realiseren.
Tijdens de opslagperiode is het belangrijk regelmatig het kuilfolie op schade te controleren.
Perspulp moet na inkuilen minstens zes tot acht weken dichtblijven voordat het gevoerd kan worden. Openen van de kuil kan pas als de perspulp volledig is afgekoeld. Ingekuilde perspulp koelt met ongeveer een halve tot een graad per dag af. Afhankelijk van de verdichting, kuilhoogte alsook buitentemperatuur, kan het afkoelen langer duren. Ben je er niet zeker van dat de perspulp volledig is afgekoeld, dan kan de temperatuur in de kuil met een insteekthermometer worden gemeten. De voersnelheid moet minstens 0,2 meter per dag zijn in de winter en 0,4 meter in de zomer. Bij het uitkuilen moet worden gelet op een glad snijvlak, en ‘losbreken’ van de kuil achter het snijvlak moet worden voorkomen.
Inkuilmiddel is niet noodzakelijk
Over het algemeen is gebruik van conserveringsmiddel niet mogelijk. In de volgende situaties is het toevoegen van conserveringsmiddel bij inkuilen over het algemeen wel zinvol.
- De perspulpkuil wordt al eerder dan zes tot acht weken na inkuilen weer geopend.
- De gewenste voersnelheid kan niet worden behaald.
Als perspulp ook in de zomer wordt gevoerd.
Let op: Conserveringsmiddel door de perspulp mengen bij de levering is lastig. Het bijmengen van kaliumsorbaat kan soms door de suikerfabriek worden gedaan. Dat is zeker aan te raden als een deel van de perspulp in de zomer wordt gevoerd. Dat vraagt echter wel om een vroegtijdige en strakke planning.
Tekst: Birte Ostermann-Palz in samenwerking met Benno Derksen en Isabell Fengels (Landwirtschaftskammer Noordrijn-Westfalen (D) Foto: Christine Stöcker-Gamigliano
