De keuze in melkvervangers is reuze. Elite legt uit hoe je een hoogwaardige melkvervanger herkent. Niet alleen de voederwaarden, maar ook de herkomst van de ingrediënten is belangrijk.
Het hoge nutriëntengehalte in volle melk maakt voor pasgeboren kalveren een optimale energievoorziening mogelijk alsook een goede groei per dag. De volle melk bevat ook goed verteerbaar eiwit en immunoglobulinen. In het voeren van volle melk schuilt echter ook het gevaar van een snelle overdracht van ziekteverwekkers. In tijden van goede melkprijzen is het voeren van melkvervanger aan de kalveren bovendien economisch ook een interessant alternatief. Met melkvervanger is eveneens een efficiënte en rendabele opfok van de kalveren mogelijk. Het doel van het voeren van melkvervanger moet, in het kader van een gezonde opfok, zijn om de bestanddelen van volle melk zo goed als mogelijk te vervangen met alternatieve producten. In de eerste levensweken is melk of melkvervanger immers het hoofdbestanddeel van de kalvervoeding.
In de eerste levensweken stelt het verteringsapparaat van de kalveren, dat nog in ontwikkeling is, bijzondere eisen aan de voeding. Daarom moet je bij de keuze voor een melkvervanger bijzonder goed op de kwaliteit van het kunstmelkpoeder letten. Anders ontstaat een vergroot risico op vroegtijdige diarree en onderaanbod van nutriënten. Om dat te voorkomen, kun je bij de aankoop van kunstmelkpoeder het nutriëntengehalte, de eiwit- en vetbronnen alsook de verwerking ervan nagaan. Waaraan voldoet een goede melkvervanger?
Op de verpakking van het melkvervangende product moet informatie staan over de ingrediënten en de samenstelling. Een hoogwaardige melkvervanger voldoet aan de volgende waarden:
- 22 tot 24 procent ruw eiwit
- 17 tot 18 procent ruw vet
- Maximaal 0,1 procent ruwe celstof
- Maximaal 9 procent ruw as
- 100 milligram ijzer per kg melkvervanger
In het begin weinig plantaardig eiwit
Is het aandeel ruwe celstof hoger dan 0,1 procent, dan kan dat duiden op de verwerking van bepaalde plantaardige eiwitbronnen, in de regel soja. Sojabestanddelen zijn voor jonge kalveren echter nog moeilijk verteerbaar. Uit een studie bleek dat kalveren die een melkvervanger kregen die voor meer dan 50 procent uit plantaardig eiwit bestond, tijdens de melkfase per dag minder groeiden dan kalveren die melkvervanger kregen op basis van wei als eiwitbron.
Het geschiktst zijn producten op basis van magere melk of wei en met zo min mogelijk plantaardig eiwit. Melkvervanger met een aandeel magere melk van minstens 50 procent is bijzonder goed geschikt voor de eerste vier levensweken. Kalveren kunnen zo’n melkvervanger het best benutten. Is wei de eiwitbron, dan is het van belang zeer nauwkeurig naar de oorsprong ervan te kijken. Wei ontstaat bij de verwerking van ontroomde magere melk of bij de kaasbereiding (zoete weipoeder). Zoete wei wordt door de kalveren beter opgenomen.
Tips bij voeren van melkvervanger
Ook de beste melkvervanger moet juist worden ingezet, zodat de kalveren het goed opnemen. De volgende aspecten zijn van belang:
De optimale concentratie van melkvervanger ligt tussen 140 en 160 gram poeder per liter aangemaakte melk. Daarvoor moet 140 tot 160 in 860 respectievelijk 840 milliliter water worden gemengd.- Kalveren moeten meer dan 1.000 gram melkvervanger per dag opnemen, dat betekent 6 tot 8 liter kunstmelk. Bied daarnaast altijd water aan.
- Voer in de winter een koudetoeslag van 1 liter volle melk of 170 gram melkvervanger extra per kalf en voerbeurt. Belangrijk: de concentratie van melkpoeder in de melkvervanger moet gelijk blijven.
- Let tijdens het mengen van de melkvervanger op de temperatuur, omdat alleen bij de juiste temperatuur de componenten tot een stabiele en verteerbare vloeistof vermengen. Volg hierbij de voorschriften van de fabrikant.
- Controleer de melk op stabiliteit: een klein deel in een glas doen en controleren of er zich bestanddelen aan de bodem hechten.
Tekst: Sophie Hünnies Foto: Katrin Berkemeier
