Wereldwijd daalt de hoeveelheid melkveehouderijen al jaren. In veel landen is het aantal in de laatste twintig jaar gehalveerd. Het overgrote deel van de verdwenen melkveehouderijen waren kleine bedrijven.
De Verenigde Staten zag vanaf 1970 een drastische daling van het aantal melkveehouderijen. In 2003 waren van deze 648.000 bedrijven nog slechts 70.375 over. In 2023 was dit gehalveerd naar ongeveer 30.000. In Nederland is een vergelijkbare trend te zien tussen 2000 en 2023, met een afname van 29.466 naar 14.264 melkveebedrijven. Ook in landen als Australië, Canada en Nieuw-Zeeland is vooral een daling van het aantal kleine melkveehouderijen te zien.
In de Verenigde Staten staan kleine melkveehouderijen vaak voor een keus: uitbreiden of verkopen aan megabedrijven. De instabiele melkprijs en concurrentie met deze megabedrijven maakt de bedrijfsvoering voor hen een stuk moeilijker. De kosten van voer en arbeid blijven stijgen en kleine bedrijven hebben vaak niet het kapitaal om uit te breiden of te investeren in de technologieën die het werk bij megabedrijven makkelijker en voordeliger maken.
Daarnaast maken het gebrek aan opvolgers en de uitdagingen van nieuwe regels over milieu en uitstoot het net als in Nederland moeilijker voor de melkvee-industrie in de Verenigde Staten.
Consequenties
In de uitgestrekte plattelandsgebieden van de Verenigde Staten heeft het verdwijnen van kleine melkveebedrijven een grote impact op de gemeenschap. Het beïnvloedt de economie, de werkgelegenheid en sociale connectie.
De afname van kleinere bedrijven en de toename van megabedrijven is daarbij ook een nadeel voor de biodiversiteit en het milieu. Kleine bedrijven houden vaker minder voorkomende rassen en zorgen voor variatie op de markt, zodat deze niet uit enkel hoogproductieve rassen bestaat die vaak een verminderde weerstand hebben. Ook heeft hun verdwijnen impact op het onderhoud van het land en produceren de groeiende megabedrijven meer mest. Zonder het juiste management kan die mest het water in de regio vervuilen.
Subsidies en samenwerking
Subsidies en toegang tot kapitaal door bijvoorbeeld microkrediet of crowdfunding kunnen kleine melkveehouderijen helpen. Ook voor jonge boeren die graag een bedrijf willen overnemen kunnen subsidies de financiële kloof te overbruggen. Recent stelde minister Adema een budget van ruim 200 miljoen beschikbaar om dergelijke steun te bieden.
Het ontwikkelen en promoten van betaalbare technologie en het trainen van veehouders in het gebruik hiervan kan helpen om de productiekosten op kleine bedrijven te verlagen. Samenwerking tussen kleine melkveehouderijen en het delen van middelen is een andere manier om dit te doen. Daarnaast versterken samenwerkingen en coöperaties de onderhandelingspositie ten opzichte van de grote zuivelverwerkers.
Bron: The Bullvine, CBS, Rijksoverheid
