Als kalveren zichzelf bezighouden, levert dat qua welbevinden, maar ook qua gezondheid voordelen op. Welke soorten speelgoed worden aanbevolen en welke afgeraden?
Bij de hoofdfoto: In hoogte verstelbare speelegels of propellers animeren kalveren tot likken of zuigen. De beweeglijkheid van deze attributen heeft een sterk effect op de nieuwsgierigheid en activiteit van de kalveren.
Kalveren zijn uiterst nieuwsgierige levende wezens. Ze verkennen hun omgeving vanaf de eerste levensdag intensief. Ze hebben daar ook tijd genoeg voor. In vergelijking met volwassen dieren besteden ze nog geen of minder tijd aan het herkauwen en ook aan het opnemen van voer zijn ze minder tijd kwijt. Het sociale spel van twee of meer kalveren vraagt absoluut om voldoende plaats, groepshuisvesting, materiaal waarmee kalveren zich bezig kunnen houden en om borstels. Dikwijls zijn afdelingen voor de kalveren in de laatste jaren versoberd, omdat een obstakelarme stal zorgt voor sneller werken. Bovendien verkleint zo’n stal het risico op verwondingen bij de dieren. Maar kalveren die niets te doen hebben, komen op gekke ideeën, bijvoorbeeld het zuigen op andere kalveren. Welk materiaal is het geschiktst om de kalveren bezig te houden met andere dingen? In een kalverstal van proefbedrijf Staatgut in het Duitse Grub (deelstaat Beieren) zijn de volgende waarnemingen gedaan:
Stro
Het kan net als alle andere organische materialen waarmee kalveren zich bezighouden, niet alleen in de bek genomen worden, maar ook gevreten worden. De kwaliteit dient hoogwaardig te zijn en het stro moet vrij zijn van schadelijke substanties.
In hoogte verstelbare hooispeelballen
Deze kunnen in hoogte worden versteld als het stromatras in dikte toeneemt. Met veel geduld trekken de kalveren er een halm uit en ze spelen kopbal. In de bal moet zo’n 3 kg hooi zitten en nagenoeg dagelijks worden hervuld. Kalveren zien het hooi uit de bal als eetbare beloning. Hooi op de voergang kan er qua aantrekkelijkheid niet tegenop. Hooinetten die in de handel te koop zijn brengen het risico met zich mee dat de kalveren met een oor in de grote mazen komen en zo een oormerk verliezen. Alleen als de hooinetten zo hangen dat de kalveren met hun kop omhoog moeten reiken om erbij te kunnen, leveren de netten geen risico op.
In hoogte verstelbare speelegels en propellers uit volrubber
Deze kalverspeeltjes hebben iets weg van de speen en animeert kalveren tot likken en zuigen. De beweeglijkheid van deze hangende voorwerpen stimuleert de nieuwsgierigheid en beweeglijkheid van de kalveren. Om dit speelgoed aantrekkelijk te houden voor de kalveren, moeten ze wel met regelmaat gereinigd worden.
Elektrische borstels
Deze worden door de kalveren maar wat graag gebruikt. De behoefte aan het schuren van de vacht is bij jongvee sowieso groot.
Kalverpendelborstels en dubbele borstels
De absolute favorieten zijn vrijhangende borstels die niet alleen dienstdoen voor huid- en vachtverzorging, maar ook als speelgoed. Ook een eenvoudige verende borstel aan een staalkolom wordt door kleine kalveren al snel geaccepteerd. Onderzoeken tonen aan dat kalveren zich zowat een halfuur per dag bezighouden met een borstel.
Krabmatten met profiel van rubbernoppen
Deze kunnen worden aangebracht aan bewegende hekken. De rubbernoppen reinigen bij intensief schuren de huid en maken ook hardnekkig, korstvormend vuil los van het lichaamsoppervlak van de dieren. Ze masseren de spieren en bevorderen de bloedsomloop. Huidirritaties als gevolg van deze borstels komen niet voor. De krabmatten kunnen zonder al te veel werk vlak op de wand, rond een ronde kolom of paal, horizontaal of verticaal worden gemonteerd. Zelfs kunnen ze worden gebruikt om scherpe hoeken af te schermen. Het is wel nodig ze met hogedruk te reinigen voor een nieuwe diergroep die de afdeling betrekt.
Likstenen
Mineralen- en zoutlikstenen kunnen op zichzelf niet als speelgoed gezien worden, maar moeten wel aan de kalveren beschikbaar worden gesteld. Te grote likstenen hebben een nadeel: de dagelijkse opname ervan is zeer laag doordat de steen lang in de stal verblijft; zo’n liksteen zal zeker snel de stalgeur aannemen.
Natuurlijke vezels
Kalveren houden zich graag bezig met touw van natuurlijke vezels, zoals katoen, hennep, jute of sisal. Touw is beweeglijk en kalveren likken, zuigen of kauwen er graag aan. Touw kan eenvoudigweg aan hekwerk of aan de dakconstructie worden opgehangen.
Tekst: Silvia Lehnert
